कांदा (Benefits of Eating Raw Onion) जगभरातील सर्वच पदार्थांमध्ये समाविष्ट असलेला एक प्रमुख पदार्थ आहे. जेवणामद्ये क्वचितच असा एखादा पदार्थ असेल, ज्याच्यात कांद्याचा समावेश नसेल. भारतात कांद्याच सर्वाधिक उत्पन्न होतं, तसेच कांदा खाणाऱ्यांची संख्या सुद्धा सर्वाधिक आहे. बऱ्याच लोकांना कच्चा कांदा खाण्याची सवय असते. पुर्वी महाराष्ट्र आणि इतर राज्यातील ग्रामीण भागांमध्ये भाकरी, चटणी आणि कांदा असा जेवणाचा बेत केला जायचा. आजही काही भागांमध्ये अशा प्रकारे कांद्यावर बुक्का मारून कांदा फोडला जातो आणि भाकरी सोबत खाल्ला जातो. परंतु तुम्ही कधी विचार केलाय का, की हा कांदा शरीरासाठी किती फायदेशीर आहे. तुम्हाला कदाचीत कांद्याच्या असंख्य फायद्यांबद्दल माहिती नसेल. परंतु कच्चा कांदा शरीरासाठी आरोग्याच्या दृष्टीने खूप फायदेशीर आहे. कच्च्या कांद्यामध्ये आवश्यक पोषक तत्वे, अँटिऑक्सिडंट्स सारख्या घटकांचा समावेश असतो. दैनंदिन आहारात कच्चा कांदा किती महत्त्वाचा आहे, हे सविस्तर जाणून घेण्यासाठी हा लेख सविस्तर वाचा.
१. कच्च्या कांद्याचे पौष्टिकत्व
कच्च्या कांद्यामध्ये पौष्टिकता असते आणि त्यात कॅलरीज कमी असतात, ज्यामुळे ते संतुलित आहारात एक उत्कृष्ट भर घालण्याच काम करतो. कच्च्या कांद्यामध्ये आढळणाऱ्या प्रमुख पोषकतत्वांमध्ये पुढील गोष्टींचा समावेश आहे.
- जीवनसत्त्वे – व्हिटॅमिन सी, बी६ आणि फोलेटने समृद्ध
- खनिजे – पोटॅशियम, मॅग्नेशियम, लोह आणि कॅल्शियम असते
- अँटीऑक्सिडंट्स – क्वेर्सेटिन आणि सल्फर संयुगे सारख्या फ्लेव्होनॉइड्सचे प्रमाण जास्त असते
- फायबर – पचनास मदत करते आणि आतड्यांचे आरोग्य सुधारते
- पाण्याचे प्रमाण – अंदाजे ८९% पाणी, ज्यामुळे तुम्हाला हायड्रेटेड राहण्यास मदत मिळते.
२. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास मदत मिळते
कच्च्या कांद्यामध्ये व्हिटॅमिन सी आणि इतर अँटीऑक्सिडंट्स असतात, जे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्यास मदत करतात. व्हिटॅमिन सी पांढऱ्या रक्त पेशींचे कार्य वाढवते, शरीराचे संक्रमण आणि आजारांपासून संरक्षण करते. कांद्यामधील सल्फर संयुगेमध्ये अँटीमायक्रोबियल गुणधर्म देखील असतात जे बॅक्टेरिया आणि विषाणूंशी लढतात, ज्यामुळे ते सर्दी आणि फ्लूसाठी एक नैसर्गिक उपाय आहेत.
३. हृदयाच्या आरोग्य सुधारते
कच्चा कांदा खाल्ल्याने हृदयाच्या आरोग्याला अनेक प्रकारे फायदा होऊ शकतो.
- रक्तदाब कमी करते – सल्फर संयुगे उच्च रक्तदाब कमी करण्यास मदत करतात.
- खराब कोलेस्ट्रॉल कमी करते – कांद्यामधील क्वेरसेटिन आणि फ्लेव्होनॉइड्स एलडीएल (खराब कोलेस्ट्रॉल) पातळी कमी करण्यास मदत करतात.
- रक्ताभिसरण सुधारते – कांद्यामध्ये रक्त पातळ करण्याचे गुणधर्म असतात, ज्यामुळे रक्ताच्या गुठळ्या तयार होण्याचा धोका कमी होतो.
- हृदयरोग रोखते – कांद्याचे दाहक-विरोधी प्रभाव हृदयरोग आणि स्ट्रोकपासून संरक्षण करतात.
४. पचनक्रियेत सुधारणा होते
कांदे हे प्रीबायोटिक्सचा एक उत्कृष्ट स्रोत आहेत, जे निरोगी आतड्यांतील बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रोत्साहन देतात. कांद्यामधील फायबर पचनास मदत करते, बद्धकोष्ठता रोखते आणि निरोगी आतड्यांतील सूक्ष्मजीवांना प्रोत्साहन देते. याव्यतिरिक्त, कांद्यामध्ये नैसर्गिक एंजाइम असतात जे अन्नाचे विघटन आणि पोषक तत्वांचे शोषण करण्यास मदत करतात.
५. रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करते
मधुमेह असलेल्या व्यक्तींसाठी किंवा रक्तातील साखरेची पातळी संतुलित राखू इच्छिणाऱ्यांसाठी, कच्चा कांदा अत्यंत फायदेशीर ठरू शकतो. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की कांद्यामुळे पुढील गोष्टींना मदत मिळते.
– इन्सुलिन संवेदनशीलता वाढवतात
– रक्तातील साखरेची पातळी नैसर्गिकरित्या कमी करते
– मधुमेहाच्या गुंतागुंतीशी संबंधित ऑक्सिडेटिव्ह ताण कमी करते
कांद्यातील सल्फर संयुगे ग्लुकोज चयापचय नियंत्रित करण्यास मदत करतात, ज्यामुळे ते मधुमेहींसाठी एक मौल्यवान अन्न पर्याय बनते.
६. कर्करोगविरोधी गुणधर्म आहेत
कच्च्या कांद्यामध्ये क्वेर्सेटिन आणि सल्फर संयुगे सारखे शक्तिशाली अँटिऑक्सिडंट्स असतात जे कर्करोग रोखण्यास मदत करू शकतात. हे संयुगे:
– पेशींना नुकसान पोहोचवणाऱ्या मुक्त रॅडिकल्सना निष्क्रिय करतात
– कर्करोगाच्या पेशींच्या वाढीस प्रतिबंध करतात
– कर्करोगाच्या विकासाशी जोडलेली जळजळ कमी करतात
अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की नियमितपणे कांदे खाल्ल्याने पोट, कोलोरेक्टल आणि प्रोस्टेट कर्करोगासह काही कर्करोगांचा धोका कमी होऊ शकतो.
७. त्वचा आणि केसांचे आरोग्य सुधारते
कांद्यातील सल्फर आणि अँटिऑक्सिडंट्स निरोगी त्वचा आणि केसांना हातभार लावतात. फायद्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- त्वचेला चमकवणारे – कांद्यामधील व्हिटॅमिन सी कोलेजन उत्पादनास प्रोत्साहन देते, त्वचा तरुण ठेवते.
- मुरुमांना प्रतिबंधित करते – मुरुमांना कारणीभूत असलेल्या बॅक्टेरियांविरुद्ध लढा देते.
- केसांच्या वाढीस चालना देते – कांद्यामधील सल्फर केसांच्या कूपांना मजबूत करते आणि केस पातळ होण्यास प्रतिबंध करते.
- टाळक्याचे संक्रमण कमी करते – कोंडा आणि टाळूच्या संसर्गावर उपचार करण्यासाठी कांद्याचा रस बहुतेकदा घरगुती उपाय म्हणून वापरला जातो.
8. श्वसन आरोग्यात सुधारणा होते
कांदे हा दमा, ऍलर्जी आणि ब्राँकायटिस सारख्या श्वसनाच्या समस्यांसाठी एक नैसर्गिक उपाय आहे. दाहक-विरोधी आणि प्रतिजैविक गुणधर्मांमध्ये पुढील गोष्टी समाविष्ट आहेत.
– श्लेष्मा जमा होणे कमी करणे
– नाकातील रक्तसंचय साफ करणे
– फुफ्फुसांचे कार्य सुधारणे
कांद्याचा रस मधात मिसळून पिणे खोकला आणि घशातील खवखवण्याच्या लक्षणांपासून मुक्त होण्यासाठी विशेषतः प्रभावी ठरू शकतो.
9. वजन कमी करण्यास मदत करते
जर तुम्ही अतिरिक्त वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करत असाल, तर तुमच्या आहारात कच्चा कांदा समाविष्ट करणे फायदेशीर ठरू शकते. कांद्यामध्ये कॅलरीज कमी असतात, फायबर जास्त असते आणि चयापचय वाढवते. त्यामुळे पोट भरलेला वाटण्यास मदत होते. यामुळे अनावश्यक कॅलरीयुक्त पदार्थांचे सेवन कमी करून भूक नियंत्रित करण्यास देखील मदत होते.
10. शरीराला डिटॉक्सिफाय करते
कांद्यामध्ये नैसर्गिक डिटॉक्सिफायिंग गुणधर्म असतात जे शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकण्यास मदत करतात. सल्फर संयुगे यकृताचे कार्य वाढवतात, जड धातू आणि इतर हानिकारक पदार्थ काढून टाकण्यास मदत करतात. कांदा मिसळलेले पाणी पिणे किंवा सॅलडमध्ये कच्चा कांदा घालणे तुमच्या शरीराला प्रभावीपणे स्वच्छ करण्यास मदत करू शकते.
११. हाडांचे आरोग्य सुधारते
संशोधन असे दिसून आले आहे, की कांदे हाडांची घनता सुधारण्यास आणि ऑस्टियोपोरोसिसचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकतात, विशेषतः वृद्धांमध्ये. कांद्यामधील फ्लेव्होनॉइड्स हाडांच्या निर्मिती आणि मजबुतीला समर्थन देतात, ज्यामुळे कांदा हाडांचे आरोग्य उत्तम राखण्यासाठी एक चांगला स्त्रोत आहे.
तुमच्या आहारात कच्चा कांदा कसा समाविष्ट करावा
आता तुम्हाला कच्च्या कांद्याचे प्रभावी आरोग्याशी संबंधित फायदे माहित झाले असतीलच, त्यामुळेच कांद्याचा आपल्या दैनंदित आहारात समावेश कसा करावा याची आपण थोडक्यात माहिती जाणून घेऊ. याचा तुम्हाला नक्कीच फायदा होईल.
- सॅलड – अतिरिक्त कुरकुरीतपणासाठी ताज्या सॅलडमध्ये चिरलेला कच्चा कांदा घाला.
- सॅलड आणि रॅप्स – चव आणि पोषणासाठी सँडविच आणि रॅप्समध्ये कापलेले कांदे घाला.
- सॅलड आणि चटण्या – निरोगी डिपसाठी कच्च्या कांद्यामध्ये टोमॅटो, कोथिंबीर आणि लिंबू मिसळा.
- सूप आणि रस्सा – चव आणि आरोग्य फायद्यांसाठी सूपमध्ये कच्च्या कांद्याचा समावेश करा.
- कांद्याचा रस – विषारी पेय म्हणून कांद्याला पाण्यात आणि मधाच्या थेंबाने मिसळा.
सावधगिरी आणि दुष्परिणाम
कच्च्या कांद्याचे अनेक आरोग्य फायदे असले तरी, जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने काही दुष्परिणाम होऊ शकतात. या दुष्परिणामांमध्ये पुढील घटकांचा समावेश आहे.
- दुर्गंधी/तोंडातून वास येणे – अजमोदा (ओवा) सारख्या ताज्या औषधी वनस्पती चघळल्याने कांद्याचा वास कमी होण्यास मदत होते.
- पोटात अस्वस्थता जाणवू शकते – काही लोकांना पोटफुगी किंवा आम्ल ओहोटीचा अनुभव येऊ शकतो.
- अ‍ॅलर्जीक प्रतिक्रिया – क्वचितच, काही व्यक्तींना कांद्याची अ‍ॅलर्जी असू शकते.
जर तुम्हाला कांदा खाल्ल्यामुळे अस्वस्थता जाणवत असेल, तर कांदे कमी प्रमाणात खाण्याचा प्रयत्न करा किंवा शिजवलेले कांदे खाण्यास सुरुवात करा.
कच्चे कांदे हे पौष्टिकतेचे एक शक्तिशाली केंद्र आहे आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यापासून आणि हृदयाचे आरोग्य वाढवण्यापासून ते पचन सुधारण्यापर्यंत आणि शरीराला विषमुक्त करण्यापर्यंत विविध प्रकारचे आरोग्य फायदे देतात. त्यामुळे तुमच्या आहारात कच्चे कांदे समाविष्ट करणे हा एक सोपा आणि प्रभावी मार्ग आहे जो एकूणच आरोग्य सुधारण्यास प्रत्यक्ष अथवा अप्रत्यक्ष मदतच करतो. त्यामुळे आपल्या आहारात कच्चा कांदा समाविष्ट असावा यासाठी तुम्ही नक्कीच प्रयत्न केला पाहिजे. तसेच आपल्या आहारात कच्च्या कांद्याचा समावेश करण्यास सुरुवात केली पाहिजे.
(टीप – हा एक माहितीपर लेख आहे. तुम्हाला कोणता आजार असेल किंवा काही त्रास असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला कंपल्सरी घ्या)