Disadvantages of Coffee
चहाचा चाहता वर्ग भारतात मोठ्या संख्येने आहे. परंतु जगाचा विचार केल्यास कॉफी पहिल्या क्रमांकाचे पेय आहे. भारतातही कॉफी पिणाऱ्यांची संख्या गेल्या काही वर्षांमध्ये वाढल्याचे चित्र आहे. कॉफी पिल्यामुळे ताजेतवाने वाटते, थकवा दुर होतो असे अनेक आरोग्यदायी आणि मानसिक फायदे कॉफी पिल्यामुळे अनुभवता येतात. परंतु कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक हा शरीरासाठी घातक असतो. तसचं कॉफीचेही आहे. तुम्ही जर वारंवार कॉफी पित असाल, तर त्याचा तुमच्या शरीरावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. रात्री उशीरापर्यंत काम करणाऱ्या व्यक्ती कॉफी पिण्याला पसंती देतात. परंतु याचा नकारात्मक परिणाम शरीरावर होत असतो. याचीच कारणं आपण या ब्लॉगमध्ये जाणून घेणार आहोत. त्यामुळे ब्लॉग शेवटपर्यंत नक्की वाचा आणि सतत कॉफीचे सेवन करणाऱ्यांना शेअर करा.
१. झोपेच्या पद्धतींमध्ये व्यत्यय आणते
कॉफीचे सर्वात प्रसिद्ध तोटा म्हणजे झोपेवर होणारा त्याचा परिणाम. कॉफीमध्ये कॅफिन असते, जे एक उत्तेजक असते जे मेंदूतील एडेनोसिन रिसेप्टर्स अवरोधित करते, ज्यामुळे तुम्हाला अधिक ताजेतवाने वाटते. दिवसा कॉफी पिणे फायदेशीर ठरू शकते, परंतु दुपारी किंवा संध्याकाळी झोपायच्या वेळेस कॉफीचे सेवन केल्यास झोपेमध्ये व्यत्यय येतो. त्यामुळे तुमच्या शरीरावर त्याचा विपरित परिणाम होण्याची शक्यता बळावते.
झोपेवरील नकारात्मक परिणामांमध्ये पुढील गोष्टी समाविष्ट आहेत
- झोप येण्यास त्रास होणे (निद्रानाश)
- झोपेची गुणवत्ता कमी होणे
- रात्री वेळेत झोप येत नाही
- चांगली झोप मिळत नाही त्यामुळे झोपेचे चक्र बदलते
उपाय
हे परिणाम कमी करण्यासाठी, झोपेच्या किमान 6 तास आधी कॉफी पिणे टाळा.
२. चिंता आणि तणावाची पातळी वाढवते
कॉफीमधील कॅफिन मध्यवर्ती मज्जासंस्थेला उत्तेजित करते, ज्यामुळे सतर्कता आणि ऊर्जा वाढण्यात मदत होतो. तथापि, जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने चिंता, अस्वस्थपणा आणि चिडचिड होऊ शकते, विशेषतः कॅफिनला संवेदनशील असलेल्या व्यक्तींमध्ये याचा त्रास जास्त जाणवतो.
लक्षणे समाविष्ट आहेत
- हृदय गती वाढणे
- अस्वस्थता आणि चिडचिड
- पॅनिक अटॅक
उपाय
कॉफी पिल्यानंतर तुम्हाला अस्वस्थ वाटत असेल, तर कॅफिन नसलेली कॉफी किंवा कॅमोमाइल चहा सारख्या हर्बल पर्यायांचा वापर करण्याचा विचार करा.
३. पचनाच्या समस्या निर्माण करू शकते
कॉफी आम्लयुक्त असते आणि पोटाच्या अस्तरांना त्रास देऊ शकते, ज्यामुळे काही व्यक्तींमध्ये पचनाचा त्रास होऊ शकतो.
कॉफीमुळे होणाऱ्या सामान्य पचन समस्यांमध्ये पुढील गोष्टी समाविष्ट आहेत
- आम्ल ओहोटी आणि छातीत जळजळ
- पोटातील अल्सर
- चिडचिडे आतडी सिंड्रोम (IBS) लक्षणे
- पोटातील आम्ल उत्पादनात वाढ
उपाय
पचनाचा त्रास कमी करण्यासाठी, रिकाम्या पोटी कॉफी न घेता जेवणासोबत कॉफी पिण्याचा प्रयत्न करा आणि कमी आम्ल असलेल्या कॉफीच्या प्रकारांचा पर्याय निवडा.
४. कॅफिन अवलंबित्व आणि कॉफी बंद केल्यानंतर जाणवाणारी लक्षणे
नियमित कॉफी सेवनामुळे कॅफिनवर शारीरिक अवलंबित्व निर्माण होऊ शकते. जर तुम्ही अचानक कॉफी पिणे बंद केले तर तुम्हाला पुढील लक्षणे जाणवू शकतात जसे की,
- डोकेदुखी
- थकवा
- चिडचिड
- लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण
उपाय
अवलंबन कमी करण्यासाठी, अचानक कॉफी पिणे सोडण्याऐवजी हळूहळू कॉफीचे सेवन कमी करा.
५. रक्तदाब वाढवते
कॅफिन मज्जासंस्थेला उत्तेजित करून रक्तदाबात तात्पुरती वाढ करू शकते. जरी हा परिणाम सामान्यतः अल्पकालीन असला तरी, जास्त कॉफीचे सेवन संवेदनशील व्यक्तींमध्ये दीर्घकालीन उच्च रक्तदाबात योगदान देऊ शकते.
उपाय
जर तुम्हाला उच्च रक्तदाब असेल, तर तुमच्या कॉफीच्या सेवनावर लक्ष ठेवा आणि सुरक्षित पर्यायांबद्दल डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
६. निर्जलीकरण होऊ शकते
कॉफीमध्ये सौम्य मूत्रवर्धक गुणधर्म असतात, जे लघवीचे उत्पादन वाढवू शकतात आणि पुरेसे पाणी सेवन करून संतुलित नसल्यास निर्जलीकरण होऊ शकतात.
उपाय
दिवसभर भरपूर पाणी प्या, विशेषतः जर तुम्ही दिवसभरात वारंवार कॉफी घेत असाल.
७. दातांवर डाग पडतात आणि तोंडाच्या आरोग्यावर परिणाम होतात
कॉफीमध्ये टॅनिन असतात, जे कालांतराने दातांवर डाग पडण्यास कारणीभुत ठरू शकते. याव्यतिरिक्त, कॉफीची आम्लता दातांच्या मुलामा चढवणे खराब करू शकते, ज्यामुळे दातांची संवेदनशीलता आणि पोकळी निर्माण होऊ शकते.
उपाय
- कॉफी पिल्यानंतर पाण्याने तोंड स्वच्छ धुवा.
- दातांशी थेट संपर्क कमी करण्यासाठी स्ट्रॉ वापरा.
- नियमितपणे ब्रश आणि फ्लॉस करून चांगली तोंडी स्वच्छता राखा.
८.अनियमित हृदयाचे ठोके (धडधडणे) होऊ शकते
कॅफिनमुळे हृदयाचे ठोके जास्त वाढू शकतात, ज्यामुळे काही व्यक्तींमध्ये, विशेषतः ज्यांना आधीच हृदयाचे आजार आहेत, धडधडणे किंवा अनियमित हृदयाचे ठोके होतात.
उपाय
जर तुम्हाला हृदयाचे ठोके जाणवत असतील, तर कमी कॅफिन किंवा कॅफिन-मुक्त पर्यायांकडे वळण्याचा विचार करा. (डॉक्टरांचा सल्ला घ्या)
९. हाडांच्या झीज होण्यास हातभार लावते (ऑस्टिओपोरोसिसचा धोका)
कॉफीचे जास्त सेवन कॅल्शियम शोषणात व्यत्यय आणू शकते, ज्यामुळे हाडांची घनता कमी होऊ शकते आणि कालांतराने ऑस्टिओपोरोसिसचा धोका वाढू शकतो.
उपाय
जर तुम्ही नियमित कॉफी पित असाल तर पुरेसे कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन डी युक्त पदार्थांचा तुमच्या आहारात समावेश करा.
१०. अॅसिड रिफ्लक्स (GERD) ची लक्षणे आणखी बिघडू शकतात
कॉफी खालच्या अन्ननलिकेतील स्फिंक्टरला आराम देते, ज्यामुळे पोटातील आम्ल अन्ननलिकेत परत येऊ शकते, ज्यामुळे आम्ल रिफ्लक्सची लक्षणे आणखी बिघडू शकतात.
उपाय
- कमी आम्लता असलेली कोल्ड ब्रू कॉफी निवडा.
- जर तुम्हाला GERD चा त्रास असेल तर कॉफीचे सेवन मर्यादित करा.
११. प्रजनन क्षमता आणि गर्भधारणेवर परिणाम होण्याची शक्यता
गर्भधारणेदरम्यान कॅफिनचे जास्त सेवन प्रजनन समस्या आणि गुंतागुंतांशी जोडले गेले आहे. जास्त कॅफिनचे सेवन खालील गोष्टींमुळे होऊ शकते:
- महिलांमध्ये गर्भधारणा उशिरा होते.
- गर्भपाताचा धोका वाढतो.
- नवजात मुलांमध्ये जन्मावेळी वजन कमी.
उपाय
आरोग्य तज्ञांनी शिफारस केल्यानुसार गर्भवती महिलांनी दररोज कॅफिनचे सेवन २०० मिलीग्राम (सुमारे एक कप कॉफी) पर्यंत मर्यादित ठेवावे.
१२. ऑस्टियोआर्थरायटिसचा धोका जास्त प्रमाणात वाढवते जास्त प्रमाणात कॉफी पिणारे
काही अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की दीर्घकाळ कॉफीचे सेवन केल्याने सांधेदुखी आणि ऑस्टियोआर्थरायटिस होऊ शकते.
उपाय
ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड आणि अँटिऑक्सिडंट्सने समृद्ध असलेल्या दाहक-विरोधी आहाराने तुमच्या कॉफीचे सेवन संतुलित करा.
१३. औषधे आणि पोषक तत्वांचे शोषण करण्यात अडथळा
कॉफी काही औषधे आणि पोषक तत्वांच्या शोषणात व्यत्यय आणू शकते जसे की:
- लोह (शरीरात शोषण कमी करणे)
- थायरॉईड औषधांची प्रभावीता
- अँटीडिप्रेसस आणि रक्तदाब औषधे
उपाय
कॉफी पिण्यापूर्वी औषध घेतल्यानंतर किमान १ कॉपी पिणे टाळा.
१४. डोकेदुखी आणि मायग्रेन होऊ शकते
कॉफीचे मध्यम सेवन डोकेदुखी कमी करण्यास मदत करू शकते, परंतु जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने उलट परिणाम होऊ शकतो, ज्यामुळे डोकेदुखी आणि मायग्रेन त्रास सुरू होऊ शकतो.
उपाय
जर तुम्हाला वारंवार डोकेदुखीचा त्रास होत असेल तर कॅफिनचे सेवन मर्यादित करा.
१५. कालांतराने मानसिक आरोग्यावर परिणाम
दीर्घकाळ कॉफीचे सेवन केल्याने मानसिक आरोग्याच्या समस्या उद्भवू शकतात, ज्यात पुढील गोष्टींचा समावेश आहे
- कॅफिन-संवेदनशील व्यक्तींमध्ये नैराश्याचा धोका वाढतो
- मूड स्विंग्स आणि चिडचिडेपणा
- भावनिक आरोग्यासाठी कॅफिनवर अवलंबून राहणे
उपाय
जर तुम्हाला कॉफीच्या सेवनाशी संबंधित मूडमध्ये बदल दिसून आले तर तुमचे सेवन कमी करण्याचा किंवा हर्बल पर्यायांकडे वळण्याचा प्रयत्न करा.
१६. पर्यावरणीय चिंता
कॉफी उत्पादनाचे पर्यावरणीय परिणाम लक्षणीय आहेत, ज्यात पुढील गोष्टींचा समावेश आहे.
- कॉफीच्या लागवडीसाठी जंगलतोड
- प्रक्रियेदरम्यान जास्त होणारा पाण्याचा वापर
- एकदा वापरल्या जाणाऱ्या कॉफी पॉड्समधून होणारा कचरा
उपाय
नैतिक सोर्सिंग आणि पर्यावरणपूरक पद्धती वापरणाऱ्या शाश्वत कॉफी ब्रँडना समर्थन द्या.
कॉफी अनेक फायदे देते, परंतु त्याचे अनेक संभाव्य तोटे देखील आहेत, विशेषतः जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास. त्याचे नकारात्मक परिणाम कमी करण्यासाठी, संयम बाळगा, उच्च-गुणवत्तेची कॉफी निवडा आणि संतुलित आहार ठेवा. जर तुम्हाला प्रतिकूल लक्षणे जाणवत असतील, तर कॉफीचे सेवन कमी करण्याचा विचार करा किंवा हर्बल टी किंवा कमी आम्लयुक्त कॉफीसारखे आरोग्यदायी पर्यायांचा आपल्या आहारात समावेश करा.
Discover more from मराठी चौक विशेष
Subscribe to get the latest posts sent to your email.