काही अपवाद सोडले तर चहा (Disadvantages of Drinking Tea -) हे सर्वांच्याच आवडीच पेय आहे. चहामुळे मन ताजतवान होण्यास मदत मिळत. भारतात प्रत्येकाच्या घरात दिवसाची सुरुवात ही चहानेच होते. नाष्टा कितीही केला तरी चहाचा एक घोट घेण्यासाठी प्रत्येकजण वाट पाहत असतो. भारतात मसाला चहा, जपानमध्ये ग्रीन टी आणि ब्रिटनमध्ये अर्ल ग्रेचा वाफाळणारा कप. चहा आपल्या दैनंदिन जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. चहा पिण्याचे असंख्य फायदे आहेत. परंतु जर तुम्हाला चहा पिल्यानंतर काही गोष्टी खाण्याची सवय असेल, तर थोडं थांबा. यामुळे तुमच्या आरोग्यावर गंभीर परिणाम होण्याची शक्यता निर्माण होते. याचीची माहिती आपण या ब्लॉगमध्ये जाणून घेणार आहोत. त्यामुळे हा ब्लॉग शेवटपर्यंत नक्की वाचा आणि आपल्या चहा पिणाऱ्या मित्राला आवर्जून शेअर करा.
हो, तुम्ही ते बरोबर वाचले आहे. आपल्यापैकी बहुतेक जण चहाला निरुपद्रवी किंवा फायदेशीर मानतात आणि बऱ्याच प्रमाणात ते आहे. परंतु चहा पिण्यासोबत आपण ज्या सवयी जोडतो त्या आपल्या आरोग्याला शांतपणे खराब करू शकतात.
चहा पिल्यानंतर तुम्ही काय टाळलं पाहिजे याची माहिती येथे दिले आहे
१. चहा पिल्यानंतर लगेच औषध घेऊ नका
लोक करत असलेल्या सर्वात सामान्य चुकांपैकी एक म्हणजे चहासोबत किंवा तो पिल्यानंतर लगेच गोळ्या गिळणे. यामुळे तुमच्या शरीरात औषध कसे कार्य करते यात अडथळा येऊ शकतो.
ते का हानिकारक आहे:
चहा – विशेषतः काळ्या आणि हिरव्या जातींमध्ये टॅनिन भरपूर प्रमाणात असतात, जे औषधांमधील विशिष्ट संयुगांशी बांधले जाऊ शकतात. यामुळे अँटीबायोटिक्स, लोह पूरक आणि काही मानसिक औषधांचे शोषण कमी होऊ शकते.
उदाहरणार्थ:
- चहासोबत घेतल्या जाणाऱ्या लोहाच्या गोळ्या त्यांची प्रभावीता 80% पर्यंत कमी करू शकतात.
- सिप्रोफ्लोक्सासिन आणि पेनिसिलिन सारख्या अँटीबायोटिक्स तितक्या कार्यक्षमतेने काम करू शकत नाहीत.
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
कोणतीही औषध घेण्यापूर्वी चहा पिल्यानंतर किमान 30 ते 60 मिनिटे वाट पहा. योग्य शोषण सुनिश्चित करण्यासाठी गोळ्या गिळण्यासाठी साधे पाणी वापरा.
२. चहा पिल्यानंतर लगेच झोपू नका
झोपण्यापूर्वी गरम चहा पिण्यामध्ये काहीतरी निःसंशयपणे शांत करणारे आहे. परंतु चहाच्या प्रकारानुसार, ते तुम्हाला आराम देण्याच्या उलट असू शकते.
ते का हानिकारक आहे:
हिरव्या, काळ्या, उलोंग आणि अगदी पांढऱ्या चहासह अनेक चहामध्ये कॅफिन असते. जरी कॉफीइतके नसले तरी ते पुरेसे आहे:
तुमच्या झोपेच्या चक्राला विलंब लावा
- तुमच्या झोपेची खोली कमी करा
- तुम्हाला कमी विश्रांती वाटू द्या
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
जर तुम्ही कॅफिनबद्दल संवेदनशील असाल, तर संध्याकाळी ६ नंतर कॅफिनयुक्त चहा पिणे टाळा. कॅमोमाइल, लैव्हेंडर किंवा पेपरमिंट सारख्या हर्बल टी पिण्यास स्विच करा, जे कॅफिनमुक्त असतात आणि मज्जासंस्था शांत करण्यास मदत करतात.
३. लगेच लोहयुक्त पदार्थ खाऊ नका
हे विशेषतः अशा लोकांसाठी महत्वाचे आहे ज्यांना लोहाची कमतरता किंवा अशक्तपणा आहे, जो महिला आणि शाकाहारी लोकांमध्ये सामान्य आहे.
ते का हानिकारक आहे:
चहामधील टॅनिन हे नॉन-हीम आयर्न (पालक, मसूर आणि बीन्स सारख्या वनस्पती-आधारित पदार्थांमध्ये आढळणारे प्रकार) शी बांधले जातात आणि तुमच्या पचनसंस्थेमध्ये त्याचे शोषण रोखतात. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जेवणासोबत चहा पिल्याने लोहाचे शोषण ६०% पर्यंत कमी होऊ शकते.
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
तुमचा चहा जेवणादरम्यान घ्या, जेवणासोबत किंवा लगेच नंतर नाही. जर तुम्ही नुकतेच लोहयुक्त जेवण खाल्ले असेल, तर चहा पिण्यापूर्वी किमान एक तास थांबा.
४. चहा पिल्यानंतर धूम्रपान करू नका
तुम्हाला आश्चर्य वाटेल की किती लोक चहानंतर लगेच सिगारेट पितात – विशेषतः काही सामाजिक किंवा सांस्कृतिक वातावरणात. पण ही सवय धोकादायक कॉकटेल आहे.
ते का हानिकारक आहे:
चहामध्ये अशी संयुगे असतात जी पचनक्रिया उत्तेजित करतात आणि रक्तप्रवाह किंचित वाढवतात. निकोटीनसोबत मिसळल्यास, हे करू शकते:
हानीकारक तंबाखू रसायनांचे शोषण वाढवते
तुमच्या हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी प्रणालीवर अतिरिक्त ताण निर्माण करते
कर्करोगाचा धोका वाढवते
याव्यतिरिक्त, धूम्रपानासोबत जोडल्यास चहाचे अँटीऑक्सिडंट प्रभाव पूर्णपणे नाकारले जातात.
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
जर तुम्ही धूम्रपान करणारे असाल, तर चहा पिल्यानंतर किमान ३० मिनिटे असे करणे टाळा. त्याहूनही चांगले – धूम्रपान पूर्णपणे सोडण्यासाठी चहाचा वापर करा.
५. चहा पिल्यानंतर लगेच जेवू नका
काही लोक चहा पितात आणि नंतर थेट जेवणात गुंततात. तर काही लोक चहा पिऊन मिष्टान्नाप्रमाणे जेवण संपवतात. दोन्ही सवयी समस्याप्रधान आहेत.
ते हानिकारक का आहे:
जेवणाच्या आधी किंवा नंतर चहा पिल्याने:
- पाचक एंजाइम पातळ होतात
- तुमच्या पोटातील नैसर्गिक आम्ल संतुलन बिघडते
- पोटात पोषक तत्वांचे शोषण कमी होते, विशेषतः प्रथिने आणि लोहाचे
यामुळे कालांतराने पोट फुगणे, अपचन किंवा पोषक तत्वांची कमतरता देखील होऊ शकते.
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
चहा पिताना जेवणापूर्वी किंवा नंतर ३० मिनिटांचे अंतर ठेवा. यामुळे तुमची पचनसंस्था चांगल्या प्रकारे काम करू शकते.
६. चहा पिल्यानंतर लगेच थंड पाणी पिऊ नका
बरेच लोक गरम चहा एका ग्लास थंड पाण्याने पितात. ते ऐकायला ताजेतवाने वाटत असले तरी, तुमच्या पोटासाठी ते सर्वोत्तम कल्पना नाही.
ते का हानिकारक आहे:
Skin Care Tips For Rainy Season – अशी घ्या पावसाळ्यात त्वचेची काळजी, वाचा स्टेप बाय स्टेप
गरम पेयापासून थंड पाण्याकडे खूप लवकर स्विच केल्याने हे होऊ शकते:
- तुमच्या पचनसंस्थेला धक्का बसू शकतो
- श्लेष्मल त्वचेची जळजळ होऊ शकते
- कंपिंग किंवा चयापचय क्रियाकलापांमध्ये अचानक घट होऊ शकते
पारंपारिक चिनी आणि आयुर्वेदिक औषध दोन्ही शरीरातील तापमानात अचानक बदल होण्याविरुद्ध सल्ला देतात.
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
जर तुम्हाला चहा नंतर तहान लागली असेल, तर कोमट पाणी प्या किंवा किमान १०-१५ मिनिटे वाट पहा. थंड पाणी पिऊ नका.
७. लगेच दात घासू नका
हे कदाचित अंतर्ज्ञानाच्या विरोधात वाटेल. शेवटी, चहामुळे दातांवर डाग येऊ शकतात, म्हणून ब्रश करणे योग्य वाटते. पण वेळ महत्त्वाची आहे.
ते का हानिकारक आहे:
चहामध्ये असे आम्ल असतात जे तुमच्या दातांच्या इनॅमलला तात्पुरते मऊ करतात. ब्रश केल्यानंतर लगेच हे होऊ शकते:
इनॅमलची झीज
दातांची संवेदनशीलता वाढणे
पोकळी होण्याचा धोका जास्त
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
चहा पिल्यानंतर साध्या पाण्याने तोंड स्वच्छ धुवा आणि ब्रश करण्यापूर्वी किमान ३० मिनिटे थांबा.
८. चहा पिल्यानंतर लगेच व्यायाम करू नका
व्यायामापूर्वी एक कप चहा पिणे ऊर्जावान वाटते, बरोबर? नेहमीच नाही.
ते का हानिकारक आहे:
चहा तात्पुरत्या पोटभरेपणाची भावना निर्माण करू शकते आणि त्यामुळे आम्ल उत्पादन वाढते. जर तुम्ही तीव्र व्यायामाला सुरुवात केली तर:
तुम्हाला अ‍ॅसिड रिफ्लक्सचा अनुभव येऊ शकतो
मळमळ जाणवू शकते
डिहायड्रेशनमुळे ऊर्जा टिकवून ठेवण्यास त्रास होत आहे (चहा हा सौम्य लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ आहे)
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
जर तुम्ही व्यायाम करण्याचा विचार करत असाल, तर तुमचा चहा किमान ३०-४५ मिनिटे आधी संपवा. त्याऐवजी पाण्याने हायड्रेट करा.
९. चहानंतर दारू पिऊ नका
हे वारंवार होणारे संयोजन नसू शकते, परंतु ते घडते – विशेषतः सामाजिक मेळाव्यांमध्ये.
ते हानिकारक का आहे:
चहा आणि अल्कोहोल दोन्हीचे मध्यवर्ती मज्जासंस्थेवर विपरीत परिणाम होतात. एकत्र सेवन केल्यास:
- यकृतावर जास्त भार पडतो
- हृदयाची धडधड वाढण्याचा धोका वाढतो
- ते हायड्रेशन आणि पचनामध्ये व्यत्यय आणू शकते
पारंपारिक चिनी औषधांमध्ये, याला “घटकांचा संघर्ष” म्हणतात – थंड आणि गरम करणारे पदार्थ एकमेकांना रद्द करतात आणि अंतर्गत असंतोष निर्माण करतात.
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
चहा आणि अल्कोहोलच्या सेवनात किमान एक तासाचे अंतर ठेवा.
१०. चहा जास्त पिऊ नका
चहा नंतर करण्याची ही गोष्ट नाही, पण ती उल्लेखनीय आहे. तुम्ही जितके जास्त प्याल तितके जास्त सेवनाचे दुष्परिणाम तुम्ही स्वतःला दाखवाल.
ते का हानिकारक आहे:
चहाचे जास्त सेवन केल्याने हे होऊ शकते:
- कॅफिन अवलंबित्व
- पोषक घटकांची कमतरता (विशेषतः बी जीवनसत्त्वे आणि लोह)
- त्याच्या मूत्रवर्धक प्रभावामुळे निर्जलीकरण
- दाते डागलेले
त्याऐवजी तुम्ही काय करावे:
तुम्ही कॅफिन-मुक्त हर्बल मिश्रणे पीत नसल्यास, दिवसातून २-३ कप स्वतःला मर्यादित ठेवा.
बोनस: चहा पिल्यानंतर तुम्ही काय करावे
फक्त काय करू नये यावर लक्ष केंद्रित करू नका. चहा नंतर तुम्ही काही निरोगी विधी अवलंबू शकता:
- थोडे फिरायला जा – ते पचनास मदत करते आणि तुमचे मन ताजेतवाने करते.
- २ मिनिटांचे ध्यान करा – विशेषतः हर्बल चहासह, त्यांचे शांत करणारे परिणाम वाढविण्यासाठी.
- तोंड स्वच्छ धुवा – डाग पडण्यापासून रोखते आणि तोंडाची स्वच्छता नियंत्रित ठेवते.
- पाण्याने हायड्रेट करा – विशेषतः कॅफिनयुक्त चहा नंतर, संतुलन पुनर्संचयित करण्यासाठी.
- काहीतरी प्रेरणादायी लिहा किंवा वाचा – चहा आणि सर्जनशीलता जुने मित्र आहेत.
चहा ही निसर्गाची एक अद्भुत देणगी आहे, जी शतकानुशतके कवी, भिक्षू, क्रांतिकारक आणि विचारवंतांना प्रेरणा देत आहे. परंतु सर्व गोष्टींप्रमाणेच, आपण ती कशी आणि केव्हा पितो हे महत्त्वाचे आहे. चहा पिल्यानंतर काही सामान्य चुका टाळून, तुम्ही त्याचे फायदे वाढवू शकता आणि अनावश्यक आरोग्य समस्या टाळू शकता.