Wai तालुक्यातील वेळे या गावाने पाणीदार गाव अशी आपली नवीन ओळख निर्माण केली आहे. वेळे गावातील लोकांनी एकत्र येत जलसंधारण, पाणी व्यवस्थापन आणि जलसंपदा संवर्धन यामध्ये उत्कृष्ट कामगिरी केली आहे. शाश्वत विकास आराखड्यावर धोरणात्मक काम या गावाने केले असून आपला एक आदर्श तालुक्यात निर्माण केला आहे.
वेळे ग्रामपंचायतीच्या वतीने लोकसहभागातून गावाच्या सर्वांगीन आणि शाश्वत विकासासाठी एक स्नेहमेळावा आयोजित केला होता. या मेळव्यात मोठ्या संख्येने ग्रामस्थ उपस्थित होते. तसेच या मेळाव्यात गावातील ग्रामस्थांनी शाश्वत विकासाचा दृढ संकल्प करुन सर्वांगीन विकास करणारे वेळे गाव अशी ओळख निर्माण करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या मेळाव्यात सरपंच अर्चना गायकवाड, उपसरपंच राहुल ननावरे आणि इतर सदस्य उपस्थित होते.
पाणीदार गाव म्हणजे काय? What Is Watar Viilage
“पाणीदार गाव” हा शब्द केवळ गावात पाणी असलेलं दर्शवत नाही, तर त्या गावाने जलसंधारण, पाणी व्यवस्थापन आणि जलसंपदा संवर्धन यामध्ये उत्कृष्ट कामगिरी केली आहे हे दर्शवतो.
“पाणीदार गाव” याचा अर्थ म्हणजे असा गाव, जिथे वर्षभर स्वच्छ, पुरेसं पाणी उपलब्ध असतं, आणि पाण्याच्या प्रत्येक थेंबाचा योग्य वापर केला जातो.
पाणीदार गावाची वैशिष्ट्यं
- स्वतःचा जलस्रोत – बोअरवेल्स, विहिरी, तलाव यांचे संवर्धन.
- पावसाच्या पाण्याचा साठवणूक – रेन वॉटर हार्वेस्टिंगद्वारे.
- शेतीसाठी योग्य पाण्याचे नियोजन – ठिबक सिंचन, जलयुक्त शिवारसारख्या योजनेचा वापर.
- पाण्याचा अपव्यय नाही – गावकरी जबाबदारीने पाण्याचा वापर करतात.
- शेती आणि पाण्याचा ताळमेळ – कमी पाणी लागणाऱ्या पिकांची निवड.
- सामूहिक सहभाग – ग्रामसभा, महिला बचत गट, युवक मंडळे यांचा सक्रिय सहभाग.
- सांडपाणी व्यवस्थापन – वापरलेलं पाणी पुन्हा शेतीसाठी वापरण्याची सोय.
“पाणीदार गाव” आणि उदाहरण
हिवरे बाजार हे महाराष्ट्रातील एक आदर्श पाणीदार गाव आहे. त्यांनी जलसंवर्धनासाठी शंभराहून अधिक विहिरी, बंधारे, आणि पावसाचे पाणी साठवणूक व्यवस्था उभी केली. आज त्यांच्या गावात वर्षभर पाणी असतं, शेती भरभराटीत आहे, आणि स्थलांतर थांबले आहे.
अशा गावांचा फायदा काय?
- पाण्याची शाश्वत उपलब्धता
- शेतीचं उत्पन्न वाढतं
- स्थलांतर थांबतं
- आरोग्य सुधारतं
- सामूहिक एकात्मता वाढते
“पाणीदार गाव” ही संकल्पना केवळ विकासाची नाही, तर सामूहिक जबाबदारी, शाश्वतता आणि पर्यावरणपूरक जीवनशैली यांचं प्रतीक आहे. आपलं गाव सुद्धा पाणीदार गाव झालं पाहिजे, यासाठी आजपासूनच प्रयत्न सुरू करा.