Lord Shiva – भगवान शिवाला महादेव का म्हणतात? या 10 गोष्टी तुम्हाला माहित आहेत का?

हिंदू धर्मामध्ये असंख्य देवांचा समावेश आहे. असे असले तरी हिंदू धर्म भगवान शिवापासून (Lord Shiva ) सुरू होतो आणि भगवान शिव हेच अंतिम सत्य आहे. फक्त भारतातच नव्हे तर जगभरात शिवाला मानणारा मोठा भक्तसमुदाय आहे. शिवाला विविध नावांनी ओळखळं जातं. जस की भोलेनाथ, शंकर, महादेव. परंतु तुम्हाला माहित आहे का, भगवान शिवाला महादेव या नावाने का ओळखलं जातं? काय आहे या महादेव नावा मागचा इतिहास.

हिंदू धर्मात भगवान शिवाला सर्वोच्च देवत्वाचा मान दिला जातो. त्याचबरोबर विश्वाच्या उगमाचे प्रतीक म्हणून शिवाकडे पाहिले जाते. याचमुळे लिंगाच्या रुपातही मोठ्या भक्ती भावाने त्यांची पूजा केली जाते. शिवाच्या या वैशिष्ट्यामुळेच शिवाला महादेव, म्हणजेच सर्व देवतांमध्ये श्रेष्ठ देव मानलं जातं. या ब्लॉगमध्ये आपण शिवाच्या 10 प्रमुख गोष्टींबद्दल जाणून घेणार आहोत. 

विनाश आणि नूतनीकरणाचे अंतिम प्रतीक

शिव, ज्याला विनाशक म्हणून देखील ओळखले जाते. निर्माता ब्रह्मा आणि संरक्षक विष्णू यांच्यासोबत शिवा हिंदू त्रिमूर्तीचा (त्रिमूर्ती) एक महत्त्वाचा भाग आहे. . विनाशक म्हणून त्यांची भूमिका विनाशाची नाही तर परिवर्तनाची आहे. 

भगवान शिवाचे स्वरूप अत्यंत प्रतीकात्मक आहे

शिवांचे अद्वितीय पोशाख प्रतीकात्मकतेने समृद्ध आहे:

  • त्यांच्या केसांमधून वाहणारी गंगा पवित्रता आणि जीवन दर्शवते.
  • त्यांच्या डोक्यावरील चंद्रकोर काळ आणि त्याचे टप्पे दर्शवते.
  • त्रिशूल (त्रिशूल) अस्तित्वाच्या तीन पैलूंचे संतुलन प्रतिबिंबित करते – निर्मिती, संरक्षण आणि विनाश.
  • त्याचे राखेने झाकलेले शरीर सांसारिक सुखांपासून अलिप्तता दर्शवते.
  • शिवाच्या स्वरूपातील प्रत्येक तपशील त्याच्या दिव्य आणि तपस्वी स्वभावाची अंतर्दृष्टी देतो.

शिवाचा तिसरा डोळा: ज्ञानाचा डोळा

भगवान शिवाचा तिसरा डोळा केवळ भौतिक वैशिष्ट्य नाही तर आध्यात्मिक ज्ञान आणि आंतरिक दृष्टीचे रूपक आहे. ते भ्रम आणि भौतिक जगाच्या पलीकडे पाहण्याची क्षमता दर्शवते.  शिवाचा तिसरा डोळा उघडल्यावर अज्ञानाचा नाश करतो आणि तो ज्ञानाचे प्रतीक आहे.

तांडव नृत्य: गतिमान वैश्विक ऊर्जा

शिव हे नृत्याचे स्वामी (नटराज) आहेत आणि त्यांचे वैश्विक नृत्य, ज्याला तांडव म्हणतात. हे तांडव नृत्य विनाश आणि निर्मितीचे नृत्य आहे. तांडव हे विश्वाच्या गतिमान शक्तींचे प्रतीक असल्याचे म्हटले जाते आणि भारतीय कलेत ते लय आणि संतुलनाचे सुसंवादी मिश्रण म्हणून अनेकदा चित्रित केले जाते.

कैलास पर्वत: त्यांचे शाश्वत निवास

भगवान शिव हिमालयातील एक भव्य शिखर कैलास पर्वतावर राहतात असे मानले जाते. हिंदू, जैन आणि बौद्ध या पर्वताला एक पवित्र स्थान म्हणून पूजतात. त्याला अक्ष मुंडी किंवा जगाचे केंद्र मानले जाते, जे आध्यात्मिक शक्ती आणि शाश्वत शांतीचे प्रतीक आहे.

महाकाल: काळाच्या पलीकडे असलेला प्रभु

शिवाला महाकाल म्हणतात, ज्याचा अर्थ काळाचा विजेता आहे. विश्वाचा नाश करणारा म्हणून, तो काळ आणि अवकाशाच्या रचनांच्या पलीकडे उभा आहे.

ओम नमः शिवायची शक्ती

ओम नमः शिवाय” हा मंत्र, ज्याचा अर्थ “मी शिवाला नमन करतो,” हा हिंदू धर्मातील सर्वात शक्तिशाली आणि आदरणीय मंत्रांपैकी एक आहे. या मंत्राचे पठण केल्याने आत्मा शुद्ध होतो, मन शांत होते आणि दैवी उर्जेशी जोडण्यास मदत होते, असे मानले जाते. ते सर्वोच्च चेतनेच्या रूपात शिवाचे सार दर्शवते.

अर्धनारीश्वर: पुरुष आणि स्त्रीलिंगी यांचे परिपूर्ण संतुलन

अर्धनारीश्वर या रूपात, शिव अर्ध-पुरुष आणि अर्ध-स्त्री म्हणून दिसतात, जे लिंगांच्या एकता आणि समानतेचे प्रतीक आहेत. हे रूप द्वैताच्या तत्त्वावर आणि पुरुष आणि स्त्रीलिंगी, क्रियाकलाप आणि निष्क्रियता आणि निर्मिती आणि विनाश यासारख्या विरुद्धांमधील संतुलनावर भर देते.

नीलकंठ आख्यायिका

भगवान शिवाचे अनेकदा निळ्या कंठाने चित्रण केले जाते, ज्यामुळे त्यांना नीलकंठ हे नाव मिळाले. हे आकर्षक वैशिष्ट्य एका दंतकथेतून येते जिथे त्यांनी समुद्रमंथनाच्या वेळी विश्वाचे रक्षण करण्यासाठी हलाहल हे प्राणघातक विष प्राशन केले होते. ब्रह्मांडाला हानी पोहोचवू नये म्हणून, त्यांनी विष आपल्या घशात धरले आणि ते निळे झाले.

आशुतोष: सहज प्रसन्न होणारा भगवान

भगवान शिवाच्या सर्वात प्रिय गुणांपैकी एक म्हणजे त्यांचा आशुतोष असा स्वभाव, ज्याचा अर्थ “सहज प्रसन्न” असा होतो. भक्तांचा असा विश्वास आहे की जे लोक त्यांच्याकडे खऱ्या भक्तीने जातात त्यांना तो वरदान देण्यास तत्पर असतो. हा दयाळू आणि सुलभ स्वभाव लाखो भक्तांना प्रिय बनवतो.

विनाशक, रक्षक आणि निर्माता म्हणून भगवान शिवाचे बहुआयामी व्यक्तिमत्व अस्तित्वाच्या रहस्यांना मूर्त रूप देते. तुम्ही त्यांना तपस्वी योगी, पार्वतीचा प्रेमळ पती किंवा वैश्विक नर्तक म्हणून पाहता, त्यांच्या शिकवणी लाखो लोकांना संतुलन, आत्म-साक्षात्कार आणि विश्वाशी सुसंवाद साधण्यासाठी प्रेरित करतात. भगावान शिवाला माननारा वर्ग साऱ्या जगात मोठ्या संख्येने आहे. सध्या महाकुंभमेळा सुरू आहे. या महाकुंभात जगभरातून पर्यटक भक्तांनी हजेरी लावली आहे. 


Discover more from मराठी चौक विशेष

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Leave a comment