108 Names of Lord Shiva
देवांचे देव महादेव, महाशिवरात्रीनिमित्त सर्वांना हार्दिक शुभेच्छा. महाशिवरात्रीशी संबंधित सर्वात लोकप्रिय आख्यायिकांपैकी एक म्हणजे भगवान शिव आणि देवी पार्वतीचा दिव्य विवाह सोहळा. हिंदू पौराणिक कथेनुसार, वर्षानुवर्षे केलेल्या तीव्र तपश्चर्येनंतर, देवी पार्वतीने भगवान शिवाचे मन जिंकले, जे त्यांची पहिली पत्नी सतीच्या निधनानंतर सांसारापासून दूर गेले होते. माता पार्वतीच्या भक्तीने प्रसन्न होऊन, भगवान शिव यांनी आपली पत्नी म्हणून पार्वती मातेचा स्वीकार केला आणि त्यांचे पवित्र मिलन महाशिवरात्रीच्या रात्री झाले, असे मानले जाते. ही आख्यायिका विश्वातील पुरुष आणि स्त्री शक्तींचे संतुलन दर्शविणाऱ्या दोन शक्तिशाली वैश्विक शक्तींचे विलीनीकरण दर्शवते. भक्त भक्ती, प्रेम आणि आध्यात्मिक विकासाचे प्रतीक असलेल्या विधी पाळून हा प्रसंग साजरा करतात. देशभरात जल्लोशात महाशिवरात्री साजरी केली जाते. विविध काऱ्यक्रमांचे आयोजन केले जाते.
हिंदू धर्मातील सर्वोच्च देवता महादेवाला प्रमुख स्थान आहे. वाईटाचा नाश करणारा आणि तपस्वीपणा आणि करुणेचे मूर्त स्वरूप म्हणून महादेवाकडे पाहिले जाते. आध्यात्मिक वाढ, संरक्षण आणि आंतरिक शांतीसाठी त्यांचे आशीर्वाद मिळवण्यासाठी भक्त त्यांच्या 108 नावांचा जप करतात. या प्रत्येक नावाचा गहन अर्थ आणि प्रतीकात्मकता आहे, जी शिवाच्या दिव्य स्वरूपाच्या अनेक पैलूंना प्रतिबिंबित करते. तुम्हाला या 108 नावांबद्दल माहित आहे का? त्यांचे अर्थ तुम्हाला माहित आहेत का? याच उत्तर नाही, असेल तर काळजी करू नका. या ब्लॉगमध्ये आपण त्याची सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
भारत आणि जगाच्या इतर भागांमध्ये महाशिवरात्री मोठ्या भक्तीने साजरी केली जाते.
- उपवास – बरेच भाविक कठोर उपवास पाळतात, फक्त फळे, दूध आणि पाणी पितात, तर काही जण भक्तीचा एक प्रकार म्हणून निर्जला (पाणीहीन) उपवास करतात.
- रात्रभर जागरण (जागरण) – जागृत राहणे आणि रात्रभर भजन, कीर्तन आणि शिव मंत्रांचा जप करणे हा उत्सवाचा एक आवश्यक भाग आहे. भारतातील असंख्य भाविक रात्रभर शिव मंत्रांचा जप करतात.
- रुद्राभिषेक – भाविक शिवलिंगाला पाणी, दूध, मध, बेलाचे पाने आणि इतर पवित्र वस्तू अर्पण करतात, जे शुद्धीकरण आणि भक्तीचे प्रतीक आहेत.
- शिव मंदिरांना भेट देणे – जवळील शिव मंदिरांमध्ये भाविकांची दिवसभर अलोट गर्दी असते. संपूर्ण परिसर महादेवमय झालेला पहायला मिळतो. सर्वत्र उत्साहाचे आणि चैतन्याचे वातावरण असते.
भगवान शिव आणि 108 नावं
हिंदू धर्म, बौद्ध धर्म आणि योगामध्ये 108 या संख्येला प्रचंड आध्यात्मिक महत्त्व आहे. असे मानले जाते की विश्व 108 घटकांनी बनलेले आहे आणि हृदय चक्र तयार करण्यासाठी 108 ऊर्जा रेषा (नाड्या) एकत्रित होतात. शिवाच्या 108 नावांचा जप हा स्वतःला दैवी चेतनेशी जोडण्याचा आणि आध्यात्मिक ज्ञान प्राप्त करण्याचा एक मार्ग आहे.
भगवान शिवाची 108 नावे त्यांच्या अर्थांसह
१. आशुतोष – सहज प्रसन्न होणारा
२. आदिगुरु – पहिला गुरु
३. आदिनाथ – मूळ भगवान
४. आदियोगी – पहिला योगी, योगाचा जनक
५. अज – अजन्मा
६. अक्षयगुण – अमर्याद गुण असलेला
७. अनाघ – पापरहित
८. अनंतदृष्टी – अनंत दृष्टी असलेला
९. बाबा – पितृरूप
१०. भैरव – शिवाचे उग्र रूप
११. भाव – अस्तित्वाचा स्रोत
१२. भोलेनाथ – साधा आणि निष्पाप भगवान
१३. भूतेश्वर – आत्मे आणि भूतांचा स्वामी
१४. चंद्रपाल – चंद्राचा स्वामी
१५. चंद्रप्रकाश – जो चंद्र
१६. दयाळू – दयाळू
१७. देवदेव – सर्व देवांचा देव
१८. धनदीप – संपत्तीचा स्वामी
१९. ध्यानदीप – ध्यानाचा प्रकाश
२०. दिगंबर – आकाशाला वस्त्र म्हणून धारण करणारा
२१. दुर्जया – अजिंक्य
२२. गंगाधर – गंगेचा वाहक
२३. गिरिजापती – देवी पार्वतीची पत्नी
२४. गुणग्रही – चांगल्या गुणांचा स्वीकार करणारा
२५. गुरुदेव – सर्वोच्च गुरू
२६. हर – पापे आणि दुःखे दूर करणारा
२७. जगदीशा – विश्वाचा स्वामी
२८. जतीन – केसांनी गजबजलेला
२९. कैलाशनाथ – कैलास पर्वताचा अधिपती
३०. कमलक्षण – कमळाच्या डोळ्यांचा भगवान
३१. कंठ – प्रिय
३२. कपालिन – कवटीचा हार घालणारा
३३. कृतिवास – प्राण्यांच्या कातडीचा हार घालणारा
३४. ललित – सुंदर
३५. लोकंकर – जगाचा निर्माता
३६. लोकपाल – जगाचा रक्षक
३७. महाबल – अफाट शक्ती असलेला
३८. महादेव – सर्वात महान देव
३९. महाकाल – महान काळ, काळाचाच नाश करणारा
४०. महामृत्युंजय – मृत्यूचा महान विजेता
४१. महामुनी – महान ऋषी
४२. महेश्वर – महान भगवान
४३. नागभूषण – सापांनी सजवलेला
४४. नटराज – वैश्विक नर्तक
४५. नीलकंठ – निळा गळा असलेला
४६. नित्यसुंदर – शाश्वत सुंदर
४७. ओंकार – ॐ चे अवतार
४८. पशुपति – सर्व प्राण्यांचा स्वामी
४९. पिनाकिन – धनुष्य धारण करणारा
हिंदू धर्मामध्ये असंख्य देवांचा समावेश आहे. असे असले तरी हिंदू धर्म भगवान शिवापासून (Lord Shiva ) सुरू होतो आणि भगवान शिव हेच अंतिम सत्य आहे. फक्त भारतातच नव्हे तर जगभरात शिवाला मानणारा मोठा भक्तसमुदाय आहे. शिवाला विविध नावांनी ओळखळं जातं. जस की भोलेनाथ, शंकर, महादेव. परंतु तुम्हाला माहित आहे का, भगवान शिवाला महादेव या नावाने का ओळखलं जातं? – वाचा सविस्तर – Lord Shiva – भगवान शिवाला महादेव का म्हणतात? या 10 गोष्टी तुम्हाला माहित आहेत का?
५०. प्रणव – जो स्वतः ॐ आहे
५१. प्रियभक्त – त्याच्या भक्तांचा प्रेमी
५२. पुष्कर – जो पोषण देतो
५३. रविलोचना – ज्याच्या डोळ्यात सूर्य आहे
५४. रुद्र – भयंकर
५५. सदाशिव – शाश्वत शिव
५६. सहस्रक्ष – हजार डोळ्यांचा
५७. सकलगम – ज्याच्याकडे सर्व शास्त्रे आहेत
५८. सर्वज्ञ – सर्वज्ञ
५९. सर्वमंगल – सर्व-शुभ
६०. सर्वेश्वर – सर्वांचा स्वामी
६१. सत्यमूर्ती – ज्याचे अवतार सत्य
६२. शंभू – कल्याणकारी
६३. शर्व – विनाशक
६४. शिव – शुभ
६५. शूलिन – त्रिशूळ धारण करणारा
६६. श्रीकांत – सुंदर कंठ असलेला
६७. सिद्धेश्वर – ज्ञानी प्राण्यांचा स्वामी
६८. सोमेश्वर – चंद्राचा स्वामी
६९. सुगत – सहज प्राप्त होणारा
७०. सुख – आनंद देणारा
७१. स्वयंभू – स्वतः निर्मित
७२. तपोमूर्ती – तपस्येचे मूर्त स्वरूप
७३. त्रिलोचना – तीन डोळ्यांचा स्वामी
७४. त्रिपुरारी – त्रिपुरा राक्षसाचा शत्रू
७५. उमापती – देवी उमा (पार्वती) चा पती
७६. वज्रहस्त – वज्रासारखे हात
७७. वरद – वरदान देणारा
७८. वीरभद्र – शिवाचा भयंकर योद्धा अवतार
७९. विशालक्ष – रुंद डोळ्यांचा
८०. विश्वेश्वर – विश्वाचा स्वामी
८१. वृषवाहन – बैलावर स्वार होणारा
८२. योगेश्वर – योगाचा स्वामी
८३. अभेद – द्वैताच्या पलीकडे असलेला
८४. अचलेश्वर – अचल भगवान
८५. अमोघ – अचल भगवान
८६. भक्तवत्सल – भक्तांचे रक्षक
८७. चंद्रप्रकाश – चंद्रासारखा चमकणारा
८८. देवेश – देवांचा स्वामी
८९. घोर – भयानक
९०. जगन्नाथ – विश्वाचा स्वामी
९१. महेश – सर्वोच्च देव
९२. नीलालोहिता – निळ्या-लाल रंगाचा ओne
९३. परमेश्वर – सर्वोच्च परमेश्वर
९४. शुद्धविग्रह – शुद्ध शरीर असलेला
९५. स्मरणप्रिय – ज्याला स्मृती आवडते
९६. सुरेश्वर – सर्व देवांचा स्वामी
९७. त्रिकाय – ज्याच्याकडे तीन शरीरे आहेत
९८. वज्रिण – ज्याच्याकडे वज्र आहे
९९. वाराणसी – वाराणसीचा स्वामी (काशी विश्वनाथ)
१००. विद्येश्वर – ज्ञानाचा स्वामी
१०१. युगाध्यक्ष – युगांचा स्वामी
१०२. कालग्नि – विलयाचा अग्नि
१०३. आनंदमूर्ती – आनंदाचे मूर्त स्वरूप
१०४. भक्तिगम्य – भक्तीद्वारे प्रवेश करणारा
१०५. शरवाणी – शिवाची पत्नी
१०६. विशुद्धात्मा – सर्वात शुद्ध आत्मा
१०७. चंद्रपती – चंद्राचा स्वामी
१०८. अनंतविक्रम – असीम पराक्रम असलेला
भगवान शिवाची ही 108 नावं तुम्हाला यापूर्वी माहित होतीत का? या नावांचा जप तुम्हा केलाय का? कमेंटमध्ये नक्की सांगा.
हर हर महादेव
शहरांसह ग्रामीण भागात आपला आणि कुटुंबाचा प्रपंच सुरळीत चालावा म्हणून लोकं दिवस रात्र मेहनत करत आहेत. त्यासाठी वेळोवेळी डॉक्टरांचा सुद्धा सल्ला घेतला जातो. वेळेवर जेवण करा, व्यायाम करा आणि तांब्याच्या भांड्यात पाणी प्या, असा सल्ला डॉक्टर देतात. बरेच जण या सर्व गोष्टी नित्य नियमाने पाळतात सुद्धा. तुम्ही सुद्धा तांब्याच्या भांड्यात पाणी पिलं असेल किंवा तुम्हालाही डॉक्टरांनी असा सल्ला दिला असेल. पण वाचा सविस्तर – Copper Utensils – डॉक्टर म्हणतायत तांब्याच्या भांड्यात पाणी प्या, पण त्याचे तोटे तुम्हाला माहित आहेत का?