Shiva Temples In Maharashtra
महाशिवरात्रीनिमित्त देशभरात उत्सहाचे वातावरण आहे. भक्तांनी भारतातील तसेच महाराष्ट्रातील प्रमुख मंदिरांमध्ये महादेवाचे दर्शन घेण्यासाठी गर्दी केली आहे. देशासह राज्यात महादेवाची अनेक मंदिरे आहेत. शिवलिंगाचे दर्शन घेण्यासाठी भाविकांनी मोठी गर्दी केली आहे. संपूर्ण राज्याच मोठ्या भक्तीने पूजा केली जात आहे. प्राचीन लेण्यांपासून ते भव्य ज्योतिर्लिंगांपर्यंत, महाराष्ट्र शिवभक्तांसाठी एक भक्तीमय ठिकाण आहे. आपण या ब्लॉगमध्ये महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध मंदिरांची माहिती पाहणार आहोत. त्यामुळे ब्लॉग शेवटपर्यंत नक्की वाचा आणि जास्तीत जास्त शेअर करा.
१. त्र्यंबकेश्वर मंदिर, नाशिक
नाशिकजवळील त्र्यंबकेश्वर मंदिर हे भगवान शिवाच्या बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे. पेशवे शासक बालाजी बाजीराव यांनी 18 व्या शतकात बांधलेले हे मंदिर प्रचंड आध्यात्मिक महत्त्वाचे आहे. या ज्योतिर्लिंगाचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याला ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश (शिव) यांचे प्रतीक असलेले तीन तोंडे आहेत. हे मंदिर पवित्र गोदावरी नदीचे उगमस्थान देखील आहे, ज्यामुळे ते एक प्रमुख तीर्थस्थळ बनले आहे.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – महाशिवरात्री आणि कुंभमेळा
विशेष विधी – नारायण नागबली पूजा, रुद्राभिषेक
२. भीमाशंकर मंदिर, पुणे
भीमाशंकर मंदिर हे पुण्याजवळील पश्चिम घाटात स्थित आणखी एक पूजनीय ज्योतिर्लिंग मंदिर आहे. हिरवळीने वेढलेले हे मंदिर अध्यात्म आणि निसर्गाचे परिपूर्ण मिश्रण आहे. आख्यायिका सांगते की भगवान शिव येथे राक्षस भीमाला पराभूत करण्यासाठी अवतरले होते, त्यामुळे त्यांना भीमाशंकर हे नाव मिळाले.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – पावसाळा आणि महाशिवरात्री
विशेष आकर्षणे – भीमाशंकर वन्यजीव अभयारण्य, निसर्गरम्य ट्रेकिंग ट्रेल्स
३. घृष्णेश्वर मंदिर, छत्रपती संभाजीनगर
प्रसिद्ध वेरूळ लेण्यांजवळील घृष्णेश्वर मंदिर, शिवाचे बारावे ज्योतिर्लिंग आहे. राणी अहिल्याबाई होळकर यांनी पुनर्बांधित केलेले हे मंदिर, गुंतागुंतीचे कोरीवकाम आणि शांत आध्यात्मिक वातावरण दर्शवते. हे मंदिर अजिंठा आणि वेरूळ लेण्यांजवळ आहे, ज्यामुळे त्याचे धार्मिक महत्त्व ऐतिहासिकदृष्ट्या वाढते.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम काळ – वर्षभर, महाशिवरात्री दरम्यान विशेष उत्सव साजरा केला जातो
अद्वितीय वैशिष्ट्य – 12 ज्योतिर्लिंगांपैकी शेवटचे
४. औंढा नागनाथ मंदिर, हिंगोली
औंढा नागनाथ हे भगवान शिव यांनी स्थापन केलेले पहिले ज्योतिर्लिंग मानले जाते. हेमाडपंथी शैलीतील स्थापत्य असलेले हे प्राचीन मंदिर हजारो भाविकांना आकर्षित करते. पौराणिक कथेनुसार, ज्येष्ठ पांडव युधिष्ठिर यांनी त्यांच्या वनवासात हे मंदिर बांधले होते.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम काळ – महाशिवरात्री आणि श्रावण महिना
मनोरंजक तथ्य – मंदिर अनेक वेळा नष्ट झाले आणि पुन्हा बांधले गेले
५. परळी वैजनाथ मंदिर, बीड
परळी वैजनाथ हे महाराष्ट्रातील पाच ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे. असे मानले जाते की येथे पूजा केल्याने आजार बरे होतात, ज्यामुळे ते आध्यात्मिक उपचारांचे केंद्र बनते. मंदिराची वास्तुकला आणि त्याचे सुंदर बीड जिल्ह्यातील स्थान त्याच्या आकर्षणात भर घालते.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – वैकुंठ चतुर्दशी उत्सवादरम्यान
विशेष श्रद्धा – भगवान शिवाच्या ज्योतिर्लिंगाची उपचार शक्ती
६. खंडोबा मंदिर, जेजुरी
खंडोबा हा शिवाचा अवतार मानला जात असला तरी, जेजुरी मंदिर हे महाराष्ट्रातील सर्वाधिक भेट दिलेल्या तीर्थस्थळांपैकी एक आहे. डोंगराच्या माथ्यावर वसलेले हे मंदिर आजूबाजूच्या परिसराचे एक चित्तथरारक दृश्य देते. भाविक मूर्तीवर हळदीची पावडर वर्षाव करतात, ज्यामुळे एक मंत्रमुग्ध करणारा सोनेरी देखावा निर्माण होतो.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – चंपा षष्ठी उत्सव
मुख्य आकर्षण – हळदीचा उत्सव (भंडारा)
७. महादेव मंदिर, अंबरनाथ
मुंबईजवळील अंबरनाथ शिव मंदिर हे 10 व्या शतकात शिलाहार राजवंशाने बांधलेले एक प्राचीन बांधकाम आहे. दगडी कोरीवकाम आणि ऐतिहासिक महत्त्वामुळे हे मंदिर इतिहासप्रेमी आणि भक्तांसाठी अवश्य भेट देण्यासारखे आहे.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – महाशिवरात्री
स्थापत्य शैली – हेमाडपंथी दगडी कोरीवकाम रचना
८. कोपेश्वर मंदिर, कोल्हापूर
कोल्हापूर जिल्ह्यात असलेले कोपेश्वर मंदिर हे भगवान शिव यांना समर्पित एक वास्तुशिल्पीय चमत्कार आहे. चालुक्य राजवटीत बांधलेले हे मंदिर गुंतागुंतीचे शिल्प आणि एक भव्य गर्भगृह आहे. इतर शिव मंदिरांप्रमाणे, या मंदिराच्या प्रवेशद्वारावर नंदीची मूर्ती नाही.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – आरामदायी अन्वेषणासाठी हिवाळ्यातील महिने
अद्वितीय वैशिष्ट्य – नंदी मूर्तीची अनुपस्थिती
108 Names of Lord Shiva – भोळ्या शंकराची 108 नावं तुम्हाला माहित आहेत का? वाचा एका क्लिकवर
९. सिद्धेश्वर मंदिर, सोलापूर
सोलापूरच्या मध्यभागी असलेले सिद्धेश्वर मंदिर, भगवान शिव आणि एक महान संत सिद्धेश्वर स्वामी यांना समर्पित आहे. हे मंदिर एका सुंदर तलावाने वेढलेले आहे, जे त्याचे आध्यात्मिक वातावरणात भर घालते. हिंदू आणि जैन स्थापत्य शैलींच्या अद्वितीय मिश्रणामुळे हे भक्त आणि पर्यटक दोघांनाही आकर्षित करते.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – वार्षिक सिद्धेश्वर उत्सवादरम्यान
विशेष वैशिष्ट्य – एका निसर्गरम्य तलावाच्या बेटावर स्थित
१०. भुलेश्वर मंदिर, पुणे
पुण्याजवळील एक प्राचीन शिवमंदिर, भुलेश्वर मंदिर त्याच्या पौराणिक महत्त्व आणि अपवादात्मक दगडी कोरीवकामासाठी ओळखले जाते. असे मानले जाते की हे मंदिर मूळतः एक किल्ला होता आणि नंतर त्याचे पूजास्थळात रूपांतर झाले.
भेट देण्याचा सर्वोत्तम वेळ – पावसाळा आणि हिवाळा ऋतू
स्थापत्य चमत्कार – मुघल काळापासून प्रभावित रचना
ही महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध 10 शिव मंदिरे भक्त आणि इतिहास प्रेमी दोघांनाही समृद्ध करणारा अनुभव देतात. तुम्ही दैवी आशीर्वाद, ऐतिहासिक अंतर्दृष्टी किंवा शांत निवास शोधत असलात तरी, ही मंदिरे एक परिपूर्ण आध्यात्मिक प्रवास अनुभव देणारी आहेत. त्यामुळे या मंदिरांना भेट देण्यासाठी वेळ काढा आणि कुटुंबासह आणि मित्रांसह या ठिकाणी आवर्जून जा.
हर हर महादेव!
Lord Shiva – भगवान शिवाला महादेव का म्हणतात? या 10 गोष्टी तुम्हाला माहित आहेत का?