महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यात वसलेला Wai तालुका, महाबळेश्वर आणि पाचगणी सारखाच निसर्गसंपन्न आहे. पर्यटक दरवर्षी मोठ्या संख्येने पाचगणी आणि महाबळेश्वरला भेट देतात. त्याचबरोबर बरेच जण वाईमधील ढोल्या गणपतीला सुद्धा आवर्जून भेट देतात. परंतु याव्यितिरक्त वाईमध्ये पाहण्यासारखी अनेक स्थळं आहेत. वाई हे शहर सौंदर्याने नटलेलं तर आहेच, पण त्याव्यतिरिक्त बॉलीवुडसह अनेक सेलीब्रींच वाई हे हक्काच ठिकाणं आहे. दरवर्षी वाईच्या अनेक भागांमध्ये विविध चित्रपटांच्या आणि सीरीयल्सचे चित्रीकरण सुरू असते. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पदस्पर्शाने पावन झालेली ही भुमी, असंख्य मंदिरे आणि धार्मिक महत्त्वांमुळे भारतात “दक्षिण काशी” या नावाने ओळखली जाते. या ब्लॉगमध्ये आपण वाईमधील 10 प्रेक्षणीस स्थळांची माहिती घेणार आहोत. त्यामुळे वाईला भेट दिलीत तर या ठिकाणांना आवर्जून भेट द्या.
१. ढोल्या गणपती मंदिर
वाईमधील सर्वात प्रतिष्ठित ठिकाणांपैकी एक म्हणजे ढोल्या गणपती मंदिर, जे कृष्णा नदीच्या काठावर आहे. १७६२ मध्ये पेशवे काळातील एक प्रमुख व्यक्ती रास्ते यांनी बांधलेले हे मंदिर भगवान गणेशाच्या विशाल (ढोल्या) मूर्तीवरून नाव देण्यात आले आहे. ही शिल्पकला १० फूटांपेक्षा जास्त उंच आहे आणि शांतता आणि भव्यता दर्शवते.
- भेट का द्यावी – आध्यात्मिक वातावरण, नदीकाठची शांतता आणि भव्य मराठा शैलीतील वास्तुकला पाहता येईल.
- सर्वोत्तम वेळ – गणेश चतुर्थी किंवा पहाटेच्या वेळी.
२. कृष्णाबाई (मेणवली) मंदिर आणि नाना फडणवीस वाडा
मेणवली या ऐतिहासिक गावात स्थित, एक भव्य वाडा (हवेली), कृष्णाबाई मंदिर आणि कृष्णा नदीवरील घाट आहेत. पेशवे राजवटीत एक प्रमुख मंत्री नाना फडणवीस यांचे हे निवासस्थान होते. हा वाडा चांगल्या प्रकारे जतन केलेला आहे आणि स्वदेश आणि गंगाजलसह अनेक बॉलीवूड चित्रपटांमध्ये प्रदर्शित झाला आहे.
- भेट का द्यावी – इतिहास, वास्तुकला आणि निसर्गरम्य नदीच्या दृश्यांचे परिपूर्ण मिश्रण.
- सामान्य ज्ञान – घाट आणि मंदिर हे अनेक हिंदी आणि मराठी चित्रपटांसाठी चित्रीकरण स्थळे आहेत.
३. धोम धरण
वाई शहरापासून सुमारे १० किमी अंतरावर, धोम धरण हे सह्याद्री टेकड्यांनी वेढलेले एक अभियांत्रिकी चमत्कार आहे. या जलाशयावरून बॅकवॉटरचे आश्चर्यकारक दृश्य दिसते आणि ते एक लोकप्रिय पिकनिक आणि फोटोग्राफी स्पॉट आहे. दरवर्षी वाईला भेट देणारे अनेक पर्यटक धोम धरणाचा सुंदर नजारा पाहण्यासाठी जातात.
- उपक्रम – बोटिंग, नदीकाठी पिकनिक, छायाचित्रण आणि चित्रपट शूटिंग.
- चित्रपट आणि धोम धरण – चांदणी, दिलवाले आणि दबंग सारखे अनेक बॉलिवूड चित्रपट येथे चित्रित करण्यात आले आहेत.
४. पांडवगड किल्ला
ट्रेकिंग प्रेमी आणि इतिहास प्रेमींसाठी, पांडवगड किल्ला साहस आणि प्राचीन मराठा इतिहासाचे मिश्रण देतो. पांडवांशी त्याचा संबंध असल्याचे मानले जाते, म्हणूनच गडाला पांडवगड हे नाव पडले. ट्रेक मध्यम आहे आणि गडावर गेल्यानंतर सह्याद्री पर्वतरांगांचे विहंगम दृश्ये दिसतात.
गडावर काय पाहणार – तटबंदीचे अवशेष, नैसर्गिक गुहा आणि चित्तथरारक दृश्ये.
अधिक माहितीसाठी – Pandavgad Fort; विराटनगरी वाईचा पहारेकरी
५. कमळगड किल्ला
ट्रेकर्ससाठी आणखी एक रोमांचक ठिकाण म्हणजे कमळगड किल्ला, ज्याला भेळंजा किंवा कट्टलगड असेही म्हणतात. हा डोंगरी किल्ला सुमारे ४,००० फूट उंचीवर आहे आणि मराठा काळात संरक्षण आणि सामरिक देखरेखीसाठी वापरला जात असे.
गडावर पाहण्यासारखी ठिकाणे – खडकात खोदलेली एक रहस्यमय विहीर, घनदाट जंगलाची वाट आणि किल्ल्याचे भयानक वातावरण.
अधिक माहितीसाठी – कमळगड किल्ला/Kamalgad fort Information In Marathi
६. मॅप्रो गार्डन वाई
प्रसिद्ध पाचगणी मॅप्रोचे एक वेगळे रूप वाईमध्येही पहायला मिळत आहे. लहान मुले आणि कुटुंबासह फिरण्यासाठी हे एक उत्तम ठिकाण आहे. स्ट्रॉबेरीच्या शेतांनी आणि हिरवळीने वेढलेले मॅप्रो गार्डन प्रयटकांना सुद्धा आकर्षीत करते. स्ट्रॉबीरीसह विविध पदार्थांचा आनंद घेता येतो.
- भेट का द्या – स्वच्छ आणि आरामदायी वातावरण अनुभवण्यासाठी
- टीप – सर्वोत्तम अनुभवासाठी स्ट्रॉबेरी हंगामात (डिसेंबर-फेब्रुवारी) भेट द्या.
७. मांढरदेवी काळूबाई मंदिर
डोंगरावर वसलेले, मांढरदेवी मंदिर वाईपासून सुमारे २० किमी अंतरावर आहे आणि देवी काळूबाईला समर्पित आहे. हे मंदिर ४०० वर्षांहून अधिक जुने आहे आणि जानेवारीमध्ये होणाऱ्या वार्षिक जत्रेदरम्यान हजारो भाविक येथे येतात. वाई तालुक्यासह महराष्ट्राच्या विविध जिल्ह्यांमधून लाखो भाविक दरवर्षी मांढरदेवी काळुबाईचे दर्शन घेण्यासाठी येत असतात.
ठळक मुद्दे – डोंगरमाथ्यावरील आश्चर्यकारक दृश्ये, आध्यात्मिक ऊर्जा आणि थंड पर्वतीय वारा.
८. नृसिंह मंदिर धोम, वाई
आणखी एक सुंदर नरसिम्हा मंदिर थोडेसे कमी प्रसिद्ध आहे परंतु तितकेच शांत आहे. हे मंदिर धोम धरणाला लागूनच कृष्णेच्या तिरावर अगदी शांततेने वेढलेले आहे. स्थापत्यकलेचा उत्तम नमुना म्हणजे हे मंदिर. त्यामुळे वाईमध्ये आल्यानंतर या मंदिराला आवर्जून भेट द्या.
भेट का द्यावी – शांत आध्यात्मिक अनुभव घेण्यासाठी, कमी गर्दी आणि धोम धरणाचा सुंदर नजारा पाहता येतो.
९. वरदविनायक मंदिर, वडारवाडी
वाई तालुक्यातील वडारवाडी गावात स्थित, हे वरदविनायक मंदिर अष्टविनायक शैलीतील गणपती मंदिरांपैकी एक पवित्र मंदिर आहे. जरी मूळ अष्टविनायकांपैकी नसले तरी, त्याचे आकर्षण शांत स्थान आणि देवतेच्या इच्छा पूर्ण करणाऱ्या शक्तींवरील स्थानिक अनुभुती देते.
भेट का द्यावी – दैवी ऊर्जा, शांत वातावरण आणि निसर्गरम्य गावातील रस्ते.
१०. वाई लेणी (वैराटगड लेणी)
या प्राचीन बौद्ध शैलीतील लेण्या खडकाळ टेकड्यांमधून कोरलेल्या आहेत आणि शतकानुशतके जुन्या प्रदेशाच्या इतिहासाची माहिती देतात. लेण्या मुख्य रस्त्यापासून थोड्या दूर आहेत आणि इतिहास संशोधक आणि पुरातत्वशास्त्रज्ञांसाठी उत्तम आहेत.
एक्सप्लोर करा – स्तूप, कोरीवकाम, ध्यान कक्ष.
अधिक माहितीसाठी – Vairatgad Fort; वाईचा पाठीराखा, सतीशिळा असणारा गड
वाईला पोहोचायच कसं?
रस्त्याने – वाईला राष्ट्रीय महामार्ग-४८ द्वारे सहज पोहोचता येते. ते पुण्यापासून सुमारे ९० किमी आणि मुंबईपासून २३० किमी अंतरावर आहे.
रेल्वेने – जवळचे स्टेशन सातारा (३५ किमी) आहे.
हवाई मार्गे – पुणे आंतरराष्ट्रीय विमानतळ हे सर्वात जवळचे विमानतळ आहे (९५ किमी).
वाईमध्ये कुठे राहायचे
- एमटीडीसी रिसॉर्ट धोम
- रुतु फार्म अ‍ॅग्री टुरिझम
- हॉटेल आनंदवन
- मेनवली आणि वाई जवळील स्थानिक होमस्टे
तुम्ही हेरिटेज मुक्काम शोधत असाल किंवा ग्रामीण भागातील होमस्टे शोधत असाल, वाईमध्ये आणि वाईच्या आजूबाजूला राहण्यासाठी अनेक रुम्स उपलब्ध आहेत.
वाईत गेल्यानंतर ‘हे’ पदार्थ आवर्जून ट्राय करा
- पुरण पोळी
- पिठल भाकरी
- कांदा भाजी
- ताजी स्ट्रॉबेरी क्रीम (हंगामात)
- वाई-स्पेशल जॉली मिसळ पाव
वाई आणि बॉलीवूड
वाई हे त्याच्या निसर्गरम्य घाट, मंदिरे आणि ग्रामीण वातावरणामुळे चित्रपटांच्या चित्रीकरणासाठी शांतपणे एक आकर्षण केंद्र बनले आहे. स्वदेश, ओंकारा, बाजीराव मस्तानी आणि सिंघम सारख्या चित्रपटांचे चित्रीकरण येथे झाले आहे. जर तुम्ही भाग्यवान असाल तर तुम्ही चित्रपटातील कलाकारांना कृती करताना पाहू शकता!
वाई तालुका हा महाबळेश्वरच्या मार्गावर फक्त एक थांबा नाही. तो स्वतःच एक गंतव्यस्थान आहे. नैसर्गिक सौंदर्य, धार्मिक वारसा, ऐतिहासिक चमत्कार आणि शांत वातावरणाच्या मिश्रणामुळे, वाई पुण्या मुंबईहून येणाऱ्या पर्यटकांसाठी एक उत्तम डेस्टिनेशन आहे.
तुम्ही इतिहासप्रेमी, निसर्गप्रेमी, आध्यात्मिक साधक किंवा दर आठवड्याच्या शेवटी नवनवीन ठिकाणं एक्सप्लोर करणारे असाल तर, वाईमध्ये प्रत्येकासाठी काहीतरी आहे. म्हणून पुढच्या वेळी तुम्ही महाराष्ट्राच्या सहलीची योजना आखत असाल तेव्हा वाई तालुक्याच्या मोहक कोपऱ्यांना एक्सप्लोर करायला विसरू नका. वाई फक्त एक शहर नाही तर, ऐतिहासिक वास्तुंचा खजिना आहे. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पदस्पर्शाने पावन झालेली ही भुमी आहे. पाडवांचं सुद्धा वाई भागात बराच काळ वास्तव्य असल्याचे सांगितले जाते. इतिहास जाणून घेणाऱ्यांसाठी, ट्रेकिंग करणाऱ्यांसाठी आणि नदीच्या काठावर शांत संध्याकाळ आणि दिवसाची सुरुवात करू इच्छिनाऱ्या प्रत्येकाने धोम धरण आणि धोम धरणापासून पुढे 20 किलोमीटरवर असमाऱ्या बलकवडी धरणाला सुद्धा आवर्जून भेट दिली पाहिजे.
रांगड्या सातारा जिल्ह्यातील रांगडा गड म्हणजे Kenjalgad Fort होय. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पदस्पर्शाने पावन झालेला हा गड कृष्णा आणि नीरा या दोन नद्यांच्या खोऱ्यांमध्ये असणार्‍या डोंगरात अगदी थाटात उभा आहे. गडाची सध्या दुरावस्था झाली असली तरीही गडाचं ऐतिहासिक महत्त्व लख्ख सोन्यासारखं आज, उद्या आणि भविष्यातही चकाकत राहणार आहे. पुणे आणि वाई या दोन जिल्ह्यांच्या दरम्यान – वाचा – kenjalgad fort – वाईचा केंजळगड, छत्रपती शिवाजी महाराजांनी या गडाचे नामकरण केले होते