भारतामध्ये सरकारी नोकरीला मोठ्या प्रमाणात मागणी आहे. नोकरीची सुरक्षिततेमुळे तरुण वर्ग मोठ्या प्रमाणात स्पर्धा परिक्षांचा अभ्यास करतना पाहायला मिळतो. त्याचबरोबर अनेकांचा अचा समज आहे की, सरकारी नोकरी फक्त पदवी पूर्ण झाल्यानंतरच मिळवता येते. तर, तस अजिबात नाही. दहावी उत्तीर्ण (After 10th Government Jobs List ) झाल्यानंतरी तुम्ही सरकारी नोकरी मिळवू शकता. परंतु बऱ्याच विद्यार्थ्यांना याची कल्पना नाही. या ब्लॉगमध्ये आपण त्याचीच सविस्तर माहिती घेणार आहोत. त्यामुळे हा ब्लॉग शेवटपर्यंत नक्की वाचा आणि दहावी उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांना किंवा आता दहावीला असणाऱ्यांना नक्की शेअर करा.
दहावीनंतर सरकारी नोकीचा विचार का करावा?
- नोकरीची सुरक्षा – खाजगी क्षेत्रातील नोकऱ्यांपेक्षा, सरकारी नोकऱ्या दीर्घकालीन रोजगार सुरक्षा देतात.
- योग्य पगार आणि फायदे – प्रवेश स्तरावरील नोकऱ्यांमध्येही निश्चित वेतन, पेन्शन, भत्ते आणि इतर फायदे मिळतात.
- काम-जीवन संतुलन – बहुतेक सरकारी नोकऱ्यांमध्ये आठवड्याच्या शेवटी सुट्टीसह निश्चित कामाचे तास असतात.
- करिअर वाढ – अनेक विभाग अंतर्गत परीक्षा आणि पदोन्नती देतात.
- शिक्षण समर्थन – तुम्ही काम करत असताना उच्च शिक्षण घेऊ शकता.
दहावी नंतरचे सर्वोत्तम सरकारी नोकरीचे पर्याय
१. भारतीय सैन्य (सैनिक जनरल ड्युटी)
पात्रता: किमान ४५% एकूण आणि प्रत्येक विषयात ३३% गुणांसह १०वी उत्तीर्ण.
वयोमर्यादा: १७.५ ते २१ वर्षे
निवड प्रक्रिया
- शारीरिक तंदुरुस्ती चाचणी
- लेखी परीक्षा (सीईई)
- वैद्यकीय परीक्षा
का सामील व्हावे? – देशभक्ती, अभिमान, शिस्त आणि निवृत्तीनंतर कॅन्टीन, वैद्यकीय सेवा आणि पेन्शन यासारख्या उत्कृष्ट सुविधा.
२. एसएससी मल्टी-टास्किंग स्टाफ (एमटीएस)
पात्रता: मान्यताप्राप्त मंडळाकडून १० वी उत्तीर्ण
वयोमर्यादा: १८ ते २७ वर्षे
निवड प्रक्रिया:
- टियर-१: ऑब्जेक्टिव्ह संगणक-आधारित चाचणी
- टियर-२: वर्णनात्मक चाचणी
नोकरी प्रोफाइल – फाइल्स वितरित करणे, मेल पाठवणे आणि रेकॉर्ड राखणे यासारख्या कार्यालयीन कामांना समर्थन देणे.
विभाग – केंद्रीय मंत्रालये, आयकर, सीमाशुल्क आणि बरेच काही.
३. रेल्वे भरती मंडळ (आरआरबी) गट ड
पात्रता: एनसीव्हीटी/एससीव्हीटीमधून १० वी उत्तीर्ण किंवा आयटीआय
वयोमर्यादा: १८ ते ३३ वर्षे
निवड प्रक्रिया
- कॉम्प्युटर-आधारित चाचणी
- शारीरिक कार्यक्षमता चाचणी
- कागदपत्र पडताळणी
नोकरी भूमिका – ट्रॅक मेंटेनर, हेल्पर, पोर्टर, असिस्टंट पॉइंट्समन
लाभ – मोफत प्रवास, नोकरीची सुरक्षा आणि वाढीच्या संधी.
४. भारतीय नौदल (एमआर – मॅट्रिक भरती)
पात्रता: मान्यताप्राप्त मंडळातून १० वी उत्तीर्ण
वयोमर्यादा: १७ ते २० वर्षे
निवड प्रक्रिया:
- लेखी परीक्षा
- शारीरिक तंदुरुस्ती चाचणी
- वैद्यकीय परीक्षा
नोकरीच्या भूमिका – कारभारी, स्वयंपाकी, स्वच्छता स्वच्छता तज्ज्ञ
फायदे – प्रवास, विमा, कॅन्टीन आणि निवृत्ती लाभ.
५. भारतीय तटरक्षक दल – नाविक (घरगुती शाखा)
पात्रता: ५०% गुणांसह १० वी उत्तीर्ण
वयोमर्यादा: १८ ते २२ वर्षे
निवड प्रक्रिया
- लेखी परीक्षा
- शारीरिक चाचणी
- वैद्यकीय चाचणी
नोकरीची भूमिका – भारतीय तटरक्षक दलात स्वयंपाकी किंवा कारभारी
भत्ते – एकसमान सेवा, चांगला पगार, पदोन्नती आणि कॅन्टीन सुविधा.
६. संरक्षण सुरक्षा दल (DSC)
पात्रता – माजी सैनिक, परंतु सशस्त्र दल भरती मेळाव्यांमध्ये १० वी उत्तीर्णांसाठी काही नोकऱ्या उपलब्ध आहेत.
जॉब प्रोफाइल – विविध युनिट्समध्ये सुरक्षा आणि संरक्षण कर्तव्ये.
फायदे – संरक्षण पेन्शन, वैद्यकीय सुविधा, कॅन्टीन विशेषाधिकार.
७. राज्य पोलीस कॉन्स्टेबल नोकऱ्या
उत्तर प्रदेश, बिहार, महाराष्ट्र इत्यादी अनेक राज्ये १० वी किंवा १२ वी नंतर थेट पोलीस कॉन्स्टेबलची भरती करतात.
पात्रता: १० वी/१२ वी उत्तीर्ण (राज्यानुसार बदलते)
वयोमर्यादा: १८ ते २५ वर्षे (राखीव श्रेणींसाठी सूट)
निवड प्रक्रिया:
- शारीरिक चाचणी
- लेखी परीक्षा
- वैद्यकीय
फायदे – सन्मान, पगार, गृहनिर्माण भत्ता आणि भविष्यातील पदोन्नती.
८. इंडिया पोस्ट (ग्रामीण डाक सेवक – जीडीएस)
पात्रता: गणित आणि इंग्रजीमध्ये उत्तीर्ण गुणांसह १० वी उत्तीर्ण
वयोमर्यादा: १८ ते ४० वर्षे
निवड प्रक्रिया
- गुणवत्तेवर आधारित (परीक्षा नाही)
- नोकरीची भूमिका:
- ग्रामीण भागात पोस्टल डिलिव्हरी आणि काउंटर सेवा
पगार – १०,००० ते १४,००० रुपये (अंदाजे) + भत्ते
९. सार्वजनिक क्षेत्रातील युनिट्स (पीएसयू) – अप्रेंटिसशिप
भेल, सेल, एनटीपीसी, ओएनजीसी सारख्या अनेक सार्वजनिक उपक्रम १० वी उत्तीर्ण उमेदवारांसाठी अप्रेंटिसशिप कार्यक्रम देतात.
पात्रता: संबंधित ट्रेडमध्ये १० वी + आयटीआय
निवड प्रक्रिया – गुणवत्तेवर आधारित किंवा लेखी परीक्षा
फायदे – कौशल्य विकास, स्टायपेंड आणि उच्च सरकारी कंपन्यांसोबत काम करण्याची संधी.
१०. स्टाफ सिलेक्शन कमिशन (एसएससी) – कॉन्स्टेबल (जनरल ड्यूटी)
पात्रता: १० वी उत्तीर्ण
वय मर्यादा: १८ ते २३ वर्षे
फोर्ससाठी – बीएसएफ, सीआयएसएफ, सीआरपीएफ, आयटीबीपी, एसएसबी, एनआयए, आसाम रायफल्स
निवड प्रक्रिया
- लेखी परीक्षा
- शारीरिक परीक्षा
- वैद्यकीय
लाभ – चांगला पगार, गणवेशधारी नोकरी, पेन्शन योजना.
१० वी नंतर इतर सरकारी नोकऱ्या
१० वी उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी काही अतिरिक्त नोकरीचे मार्ग येथे आहेत:
नोकरी भूमिका विभाग निवड निकष
- वनरक्षक राज्य वन विभाग शारीरिक + लेखी
- शिपाई, मदतनीस, लिपिक महानगरपालिका, ग्रामपंचायत गुणवत्ता किंवा चाचणी
- ड्रायव्हर (परवाना असलेले) सरकारी वाहतूक सेवा ड्रायव्हिंग चाचणी
- फायरमन अग्निशमन विभाग शारीरिक + लेखी
- होमगार्ड राज्य सरकार प्रशिक्षण + वैद्यकीय
१०वी नंतर तुम्ही कोणत्या परीक्षा देऊ शकता
१०वी उत्तीर्ण सरकारी नोकऱ्यांसाठी घेतल्या जाणाऱ्या काही सामान्य परीक्षा येथे आहेत:
- एसएससी एमटीएस
- आरआरबी ग्रुप डी
- एसएससी जीडी कॉन्स्टेबल
- भारतीय सैन्य अग्निवीर (सामान्य कर्तव्य)
- इंडिया पोस्ट जीडीएस
- राज्यस्तरीय पोलिस कॉन्स्टेबल परीक्षा
- संरक्षण नागरी पदे (एमईएस, डीआरडीओ, इ.)
१०वी उत्तीर्ण सरकारी नोकऱ्यांसाठी तयारीच्या टिप्स
१. अभ्यासक्रम आणि परीक्षेचा नमुना जाणून घ्या
प्रत्येक परीक्षेचा स्वतःचा पॅटर्न असतो. त्यात प्रामुख्याने समाविष्ट आहे:
- सामान्य ज्ञान
- तर्क
- गणित
- इंग्रजी किंवा प्रादेशिक भाषा
२. मोफत संसाधने वापरा
मोफत ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म वापरा जसे की:
- यूट्यूब चॅनेल (wifistudy, Adda247, StudyIQ)
- ग्रेडअप, टेस्टबुक, ऑलिव्हबोर्ड सारखे अॅप्स
- मागील वर्षाचे पेपर आणि मोफत मॉक टेस्ट
३. शारीरिक तंदुरुस्ती
जर तुम्ही संरक्षण किंवा पोलिस नोकऱ्यांसाठी ध्येय ठेवत असाल, तर स्टॅमिना वाढवण्यासाठी आणि उंची/वजन मानके पूर्ण करण्यासाठी दररोज सरावाला मैदानी सरावाला सुरुवात करा.
४. गुणवत्तेवर आधारित नोकऱ्यांवर लक्ष केंद्रित करा
जर तुम्हाला स्पर्धात्मक परीक्षांबद्दल आत्मविश्वास नसेल, तर इंडिया पोस्ट जीडीएस किंवा अप्रेंटिसशिप प्रोग्राम सारख्या पदांसाठी अर्ज करा.
५. अपडेट राहा
नियमितपणे तपासा:
रोजगार बातम्या
ssc.nic.in, indianrailways.gov.in, joinindiannavy.gov.in इत्यादी अधिकृत सरकारी पोर्टल.
सरकारी नोकरी मिळाल्यानंतर तुम्ही पुढे अभ्यास करू शकता का?
हो! अनेक सरकारी नोकऱ्या तुम्हाला काम करत असताना तुमचे शिक्षण सुरू ठेवण्याची परवानगी देतात. तुम्ही हे पर्याय निवडू शकता:
- ओपन स्कूलिंग (NIOS)
- पत्रव्यवहार अभ्यासक्रम (IGNOU, राज्य मुक्त विद्यापीठे)
- कौशल्य विकास कार्यक्रम
हे तुम्हाला अंतर्गत पदोन्नती आणि तुमच्या कारकिर्दीत नंतर उच्च पदांसाठी पात्र होण्यास मदत करते.
दहावी नंतर सरकारी नोकरी मिळवणे निश्चितच शक्य आहे, विशेषतः जर तुम्ही दृढनिश्चयी असाल, शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त असाल आणि सातत्यपूर्ण प्रयत्न करण्यास तयार असाल तर. लवकर आर्थिक स्वातंत्र्य मिळवण्याचा, तुमच्या कुटुंबाला आधार देण्याचा आणि दीर्घकालीन करिअर घडवण्याचा हा एक उत्तम मार्ग आहे. लक्ष केंद्रित करणे, हुशारीने तयारी करणे आणि येणाऱ्या संधींचा फायदा घेणे ही गुरुकिल्ली आहे.
तुम्हाला गणवेशात देशाची सेवा करायची असेल, रेल्वेमध्ये काम करायचे असेल किंवा स्थिर सरकारी कार्यालयीन नोकरी मिळवायची असेल, तुमचा प्रवास दहावीनंतर लगेच सुरू होऊ शकतो. या ब्लॉगमुळे तुम्हाला त्याची माहिती मिळाली असेलच, त्यामुळे वेळ न दवडता लगेचा अभ्यासाला सुरुवात करा.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
१. मुली दहावी नंतर सरकारी नोकऱ्यांसाठी अर्ज करू शकतात का?
हो, इंडिया पोस्ट GDS, SSC MTS, पोलीस कॉन्स्टेबल (काही राज्यांमध्ये), आणि नेव्ही MR सारख्या अनेक नोकऱ्या मुलींसाठी खुल्या आहेत.
२. दहावी उत्तीर्ण सरकारी नोकरीच्या परीक्षा उत्तीर्ण होण्यासाठी कोचिंग आवश्यक आहे का?
अगदी आवश्यक नाही. स्व-अभ्यास आणि मोफत ऑनलाइन संसाधनांमुळे, बरेच उमेदवार कोचिंगशिवाय यशस्वी होतात.
३. दहावी उत्तीर्ण सरकारी नोकऱ्यांसाठी पगार किती आहे?
बहुतेक प्रवेश-स्तरीय पदांसाठी ते दरमहा ₹१५,००० ते ₹३०,००० पर्यंत असते.
४. दहावी उत्तीर्ण सरकारी नोकऱ्यांमध्ये काही पेन्शन आहे का?
हो, विशेषतः संरक्षण नोकऱ्यांमध्ये आणि केंद्र/राज्य सरकारमधील काही कायमस्वरूपी पदांवर.
दहावीनंतर तुमचा सरकारी नोकरीचा प्रवास सुरू करण्यास तयार आहात का? सूचनांवर लक्ष ठेवा आणि आजच तयारी सुरू करा!