Difference Between MHADA And CIDCO
सर्वसामान्यांच सर्वात मोठं स्वप्न म्हणजे मुंबई सारख्या शहरामध्ये आपलं हक्काच एक घर असावं. गेल्या काही वर्षांमध्ये शहरांमध्ये झपाट्याने विकास होत आहे. टोलेजंग इमारती उभ्या राहत आहेत. त्याच वेगाने घरांच्या किंमतीही वाढत आहेत. त्यामुळे सर्व सामान्यांना मुंबईमध्ये घर घेणं किशाला परवडणार ठरत नाहीये. अशा वेळी म्हाडाचा पर्याच सर्व सामान्यांसाठी खुला होतो. म्हाडा किंवा सिडकोच्या माध्यमातून मुंबईत किंवा नवी मुंबईमध्ये हक्काच घर घेण्याचं स्वप्न पूर्ण होऊ शकतं. परंतु बऱ्याच जणांची म्हाडा आणि सिडको या नावांमध्ये तारांबळ उडते. दोन्ही संस्था एकच आहेत का? असा प्रश्न त्यांना सतावत राहतो. त्यामुळे या लेखा आपण म्हाडा आणि सिडको यांच्यातील फरक जाणून घेणार आहोत. जेणेकरून तुम्हाला तुमच्या आवडीच्या शहरामध्ये हक्काच घर घेण्यास फायदा होईल.
भारतात, विशेषतः मुंबई आणि नवी मुंबईसारख्या महानगरांमध्ये, शहरी गृहनिर्माण आणि पायाभूत सुविधांचा विकास हा प्रमुख प्रश्न आहे. समाजातील विविध घटकांसाठी नियोजित शहरी विकास आणि परवडणाऱ्या घरांची सोय करण्यासाठी सरकारने विविध संस्था स्थापन केल्या आहेत. यापैकी, महाराष्ट्र गृहनिर्माण आणि क्षेत्र विकास प्राधिकरण (MHADA) आणि महाराष्ट्र शहर आणि औद्योगिक विकास महामंडळ (CIDCO) या महाराष्ट्रात गृहनिर्माण आणि शहर नियोजनासाठी जबाबदार असलेल्या दोन प्रमुख संस्था आहेत. म्हाडा आणि सिडको दोघेही गृहनिर्माण प्रकल्पांच्या विकासासाठी काम करत असले तरी, त्यांची उद्दिष्टे, अधिकार क्षेत्र, नियोजन दृष्टिकोन आणि कार्यपद्धती यात फरक आहे.
म्हाडा म्हणजे काय?
महाराष्ट्र गृहनिर्माण आणि क्षेत्र विकास प्राधिकरण (म्हाडा) ही १९७७ मध्ये महाराष्ट्र गृहनिर्माण आणि क्षेत्र विकास कायद्यांतर्गत स्थापन झालेली एक सरकारी संस्था आहे. महाराष्ट्रातील, विशेषतः मुंबईत आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक (EWS), कमी उत्पन्न गट (LIG) आणि मध्यम उत्पन्न गट (MIG) यांच्या घरांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी म्हाडाची स्थापना करण्यात आली आहे. म्हाडामुळे मुंबई सारख्या शहरात घर घेण्याचे सर्व सामान्यांचे स्वप्न सत्यात उतरले आहे.
उद्दिष्टे
- विविध उत्पन्न गटांसाठी परवडणारी घरे उपलब्ध करून देणे.
- शहरी आणि निमशहरी भागात गृहनिर्माण प्रकल्प बांधणे आणि विकसित करणे.
- जुन्या आणि मोडकळीस आलेल्या इमारतींचा पुनर्विकास करणे.
- झोपडपट्टीवासीय आणि कमी उत्पन्न असलेल्या समुदायांसाठी सरकारी गृहनिर्माण योजना राबवणे.
कार्ये
- मुंबई, पुणे आणि नाशिकसह संपूर्ण महाराष्ट्रात निवासी प्रकल्प विकसित करणे.
- परवडणाऱ्या घरांच्या वाटपासाठी लॉटरी आयोजित करणे.
- जुन्या गृहनिर्माण संस्थांचा पुनर्विकास.
- सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी (PPP) प्रकल्पांसाठी खाजगी विकासकांशी सहयोग करणे.
सिडको म्हणजे काय?
महाराष्ट्र शहर आणि औद्योगिक विकास महामंडळ (सिडको) ची स्थापना १९७० मध्ये सरकारी मालकीच्या महामंडळ म्हणून करण्यात आली. ते प्रामुख्याने नियोजित शहरी विकास आणि पायाभूत सुविधा प्रकल्पांवर लक्ष केंद्रित करते, विशेषतः नवी मुंबई आणि इतर उपग्रह शहरांमध्ये सिडको कार्यरत आहे.
उद्दिष्टे
- योग्य पायाभूत सुविधांसह नियोजित शहरी वसाहती निर्माण करणे.
- विद्यमान शहरी भागांवरील भार कमी करण्यासाठी नवीन शहरे विकसित करणे.
- औद्योगिक, व्यावसायिक आणि निवासी जागा उपलब्ध करून देणे.
- पर्यावरणीय शाश्वतता राखत रिअल इस्टेट विकासाला चालना देणे.
कार्ये
- नवी मुंबई आणि इतर शहरांचे नियोजन आणि विकास.
- रस्ते, पूल, पाणीपुरवठा व्यवस्था आणि सार्वजनिक सुविधांचे बांधकाम.
- प्रधानमंत्री आवास योजनेअंतर्गत (PMAY) परवडणाऱ्या गृहनिर्माण प्रकल्पांची अंमलबजावणी.
- उद्योग, आयटी पार्क आणि व्यावसायिक केंद्रांसाठी जमिनीचे वाटप.
म्हाडा आणि सिडकोमधील प्रमुख फरक
वैशिष्ट्ये म्हाडा सिडको
म्हाडा – मुख्य उद्धीष्ट कमी उत्पन्न गटांसाठी परवडणारी घरे उपलब्ध करून देणे
सिडको – नियोजित शहरी विकास आणि पायाभूत सुविधा
म्हाडा -अधिकार क्षेत्र संपूर्ण महाराष्ट्र
सिडको – प्रामुख्याने नवी मुंबई आणि जवळचे प्रदेश
म्हाडा -लक्ष्य लाभार्थी आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक, कमी उत्पन्न गट आणि मध्यम उत्पन्न गट
सिडको -सामान्य शहरी लोकसंख्या, औद्योगिक आणि व्यावसायिक क्षेत्र
म्हाडा -घर वाटपाची पद्धत परवडणाऱ्या घरांच्या योजनांसाठी लॉटरी प्रणाली
सिडको -भूखंड आणि अपार्टमेंटची थेट विक्री आणि लिलाव
म्हाडा -पायाभूत सुविधा विकास मर्यादित गृहनिर्माण आणि पुनर्विकास प्रकल्प
सिडको -रस्ते, पूल आणि सार्वजनिक सुविधांसह व्यापक नगर नियोजन
म्हाडा -कार्यपद्धती स्वतंत्रपणे आणि खाजगी भागीदारीद्वारे कार्य करते
सिडको – नियोजन प्राधिकरण आणि विकास एजन्सी म्हणून कार्य करते
गृहनिर्माण योजना: म्हाडा विरुद्ध सिडको
म्हाडा गृहनिर्माण योजना
म्हाडा दरवर्षी गृहनिर्माण लॉटरी आयोजित करते, समाजातील विविध घटकांना परवडणारी घरे देते. त्यांच्या काही प्रसिद्ध प्रकल्पांमध्ये पुढील शहरांमधील प्रकल्पांचा समावेश आहे.
- म्हाडा मुंबई गृहनिर्माण योजना
- म्हाडा पुणे गृहनिर्माण योजना
- म्हाडा नाशिक गृहनिर्माण योजना
- म्हाडा कोकण गृहनिर्माण योजना
अर्ज प्रक्रियेत ऑनलाइन नोंदणी, कागदपत्रे सादर करणे आणि लॉटरी सोडतीत सहभाग यांचा समावेश आहे.
सिडको गृहनिर्माण योजना
सिडको विविध योजनांअंतर्गत, विशेषतः नवी मुंबईत परवडणारी घरे देखील देते. काही प्रमुख योजनांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांसाठी (EWS) आणि कमी उत्पन्न गटांसाठी (LIG) सिडको लॉटरी
- PMAY अंतर्गत मोठ्या प्रमाणात गृहनिर्माण योजना
- सिडको नैना (नवी मुंबई विमानतळ प्रभाव अधिसूचित क्षेत्र) प्रकल्प
- सिडकोच्या गृहनिर्माण योजना दीर्घकालीन शहरी विस्तार आणि पायाभूत सुविधांच्या विकासावर लक्ष केंद्रित करतात.
फायदे आणि तोटे
म्हाडाचे फायदे
- कमी उत्पन्न गटांसाठी परवडणारी घरे प्रदान करते.
- पारदर्शक लॉटरी प्रणाली निष्पक्षता सुनिश्चित करते.
- पुनर्विकास प्रकल्प विद्यमान गृहनिर्माण पायाभूत सुविधा सुधारतात.
म्हाडाचे तोटे
- लॉटरीद्वारे उपलब्ध घरांची मर्यादित संख्या.
- ताब्यासाठी दीर्घ प्रतीक्षा कालावधी.
- खाजगी प्रकल्पांच्या तुलनेत घरे आकाराने लहान असू शकतात.
सिडकोचे फायदे
- आधुनिक सुविधांसह सुनियोजित पायाभूत सुविधा.
- नवीन शहरी क्षेत्रांचा विकास विद्यमान शहरांमध्ये गर्दी कमी करतो.
- दीर्घकालीन शहरी विकास आणि शाश्वततेवर लक्ष केंद्रित करते.
सिडकोचे तोटे
- उच्च म्हाडाच्या घरांच्या तुलनेत किमती कमी.
- परवडणाऱ्या घरांच्या योजनांअंतर्गत फ्लॅट्सची मर्यादित उपलब्धता.
- मोठ्या प्रमाणात प्रकल्प पूर्ण होण्यास जास्त वेळ लागू शकतो.
तुम्ही कोणता प्रकल्प निवडावा?
म्हाडा निवडा जर
- तुम्ही कमी उत्पन्न असलेल्या किंवा मध्यम उत्पन्न गटातील असाल आणि परवडणाऱ्या घरांच्या शोधात असाल.
- तुम्ही लॉटरी सिस्टीममध्ये भाग घेण्यास आणि वाटपाची वाट पाहण्यास तयार असाल.
- तुम्ही मुंबई, पुणे किंवा महाराष्ट्रातील इतर शहरांमध्ये घरे शोधत असाल.
सिडको निवडा जर:
- तुम्ही चांगल्या पायाभूत सुविधांसह नियोजित शहराच्या शोधात असाल.
- तुम्हाला थेट खरेदी किंवा लिलावावर आधारित मालमत्ता खरेदी करणे आवडते.
- तुम्हाला नवी मुंबईसारख्या आगामी शहरी भागात गुंतवणूक करायची आहे.
महाराष्ट्रातील शहरी गृहनिर्माण आणि पायाभूत सुविधांच्या विकासात म्हाडा आणि सिडको महत्त्वाची भूमिका बजावतात. म्हाडा आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत घटकांना परवडणाऱ्या घरे उपलब्ध करून देण्यावर लक्ष केंद्रित करत असताना, सिडको नियोजित शहरी विकास, औद्योगिकीकरण आणि पायाभूत सुविधा निर्मितीसाठी काम करते. दोन्ही संस्थांचे स्वतःचे वेगळे फायदे आहेत आणि ते शहरी नियोजनात वेगवेगळ्या गरजा पूर्ण करतात. त्यांच्यातील फरक समजून घेतल्यास महाराष्ट्रातील गृहनिर्माण आणि गुंतवणुकीच्या संधींबद्दल माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास व्यक्तींना मदत होऊ शकते.
या लेखामुळे तुम्हाला म्हाडा आणि सिडको यामधील फरक समजला असावा. त्यामुळे भविष्यात म्हाडा किंवा सिडकोच्या माध्यमातून हक्काचे घर घेण्याच्या विचारात असाल, तर त्याची सर्व माहिती तुम्हाला म्हाडा (https://housing.mhada.gov.in/) आणि सिडकोच्या (https://cidco.maharashtra.gov.in/) अधिकृत संकेतस्थळावर भेटेल.